Συμπληρώθηκαν πέντε ολόκληροι μήνες από την εισβολή του Πούτιν στην Ουκρανία (24 Φεβρουαρίου 2022), και, τα σημάδια της «κόπωσης» έχουν αρχίσει να εμφανίζονται σε όλο τον κόσμο. Η κάλυψη από τα μέσα ενημέρωσης μειώνεται… Τα πολύωρα σπαρακτικά αφιερώματα περιορίστηκαν και οι ειδήσεις από το ουκρανικό μέτωπο κατρακυλούν από την πρώτη στη τελευταία θέση της τηλεθέασης. Σε κάποιες, μάλιστα, χώρες του κόσμου όταν παρακολουθείς τις ειδήσεις στην τηλεόραση, ή μπαίνεις στην ιστοσελίδα κάποιου μέσου ενημέρωσης, δείχνει, σχεδόν, σαν ο πόλεμος να μην υπάρχει πια… Στην Ευρώπη και στη χώρα μας πολλοί έγραψαν κάμποσες ιστορίες για το καυτό θέμα στην αρχή και, στη συνέχεια, το ξέχασαν, εντελώς. Κάποιοι από αυτούς, τώρα, διαμαρτύρονται για την εμπλοκή των ΗΠΑ…
«Γίνεται όλο και πιο δύσκολο να πουλήσεις ιστορίες για την Ουκρανία», λένε ανταποκριτές από διεθνή τηλεοπτικά συνεργεία. «Ο κόσμος έχει κουραστεί από αυτόν τον πόλεμο»… Και, η μοίρα της Ουκρανίας, αλλά και της Δύσης γενικότερα θα λέγαμε, εξαρτάται όλο και περισσότερο από τη δική μας ευμετάβλητη, πρόσκαιρη προσοχή. Η παγκόσμια οικονομική αναταραχή, όπως προβάλλεται από τα ΜΜΕ, αποτελεί, πλέον, την κυρίαρχη αγωνία για την κοινή γνώμη ΗΠΑ και Δυτικής Ευρώπης.
Η «κόπωση» είναι επικίνδυνη και ο Πούτιν ποντάρει σε αυτήν…
Η διεθνής κοινότητα έχει κουραστεί από τον πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας. Αλλά, όπως -εκ των αποτελεσμάτων- δείχνουν τα πράγματα, αν η Ρωσία δεν ηττηθεί, η επιστροφή στην ειρήνη θα είναι προσωρινή. Και άλλοι «αναθεωρητές» δικτατορίσκοι ανά τον κόσμο, θα είναι επόμενο, να θελήσουν να τον μιμηθούν…
Το 2014, η παγκόσμια κοινότητα έκανε τα «στραβά μάτια» στην παραβίαση της εδαφικής ακεραιότητας της Ουκρανίας από τη Ρωσία -την προσάρτηση της Κριμαίας, την κατοχή του Ντονμπάς. Αυτό άνοιξε τον δρόμο για την τρέχουσα πλήρους κλίμακας εισβολή του Κρεμλίνου.
Το να κλείνουμε τα μάτια σε αυτόν τον πόλεμο εξόντωσης θα έχει συνέπειες που ο κόσμος δεν μπορεί να αντέξει. Κάθε φορά που η παγκόσμια κοινότητα επιλέγει τον κατευνασμό, η Ρωσία κλιμακώνει.
Και, όπως φαίνεται, ο Πούτιν, -ευθύς εξαρχής-, δεν πόνταρε μονάχα στην κόπωση των Ουκρανών, αλλά -κυρίως- σε αυτήν της παγκόσμιας κοινότητας. Γνώριζε καλά πως, μόλις εκτόνωνε τη συγκίνησή της, θα έστρεφε το βλέμμα της προς την τιμή της βενζίνης στο πιο κοντινό πρατήριο, το απλησίαστο φυσικό αέριο και το άδειο καλάθι της νοικοκυράς…
Οι εγωκεντρικοί περισπασμοί της διεθνούς κοινότητας, έτσι, θα μπορούσαν να του δώσουν μια νίκη. Αναμφίβολα, λοιπόν, ο Πούτιν, ως έμπειρος και αδίστακτος παίκτης στη διεθνή σκακιέρα για πάνω από μία εικοσαετία, ελπίζει πλέον ότι, σταδιακά, η αντίδραση των δυτικών λαών για τη στήριξη της Ουκρανίας θα αυξηθεί, καθώς η σύγκρουση κανονικοποιείται και οι ψηφοφόροι αισθάνονται τον αντίκτυπο του πληθωρισμού. Και συνεχίζει, αναπτύσσοντας μάλιστα τις «δημοκρατικές» διεθνείς συνεργασίες του…
Όπως, ακριβώς, εκτιμούν και Ουκρανοί αναλυτές, η επίθεση της Ρωσίας στο Ντονμπάς, η οποία φαίνεται ότι θα διαρκέσει μήνες, έχει ως στόχο να μειώσει την υποστήριξη της Δύσης προς την Ουκρανία με τη πάροδο του χρόνου. «Η Ρωσία οικοδομεί τη στρατηγική της με βάση την υπόθεση ότι οι δυτικές χώρες θα κουραστούν και θα αρχίσουν σταδιακά να αλλάζουν τη μαχητική ρητορική τους για να γίνουν πιο διαλλακτικές», δήλωσε ο πολιτικός αναλυτής Volodymyr Fesenko στο Associated Press.
Τι λένε οι Δημοσκοπήσεις
Καθώς οι Δυτικές κυβερνήσεις προσπαθούν να δείξουν ακλόνητη υποστήριξη στην Ουκρανία, οι έρευνες αναδεικνύουν ότι οι ψηφοφόροι αισθάνονται την «κόπωση». Τελευταίες δημοσκοπήσεις, σε ΗΠΑ και Ευρώπη, δείχνουν ότι, όσο ο χρόνος περνάει, αυτή φέρνει πολλά στην επιφάνεια…
Τον Απρίλιο, δημοσκόπηση του Associated Press έδειξε ότι η πλειοψηφία των Αμερικανών ψηφοφόρων πίστευε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να επιβάλουν αυστηρές κυρώσεις κατά της Ρωσίας, ακόμη και αν αυτό σημαίνει οικονομικό πόνο για τις ΗΠΑ. Μέχρι τον Μάιο, η πλειοψηφία είχε μετατοπιστεί: 51% δήλωσε ότι η κορυφαία προτεραιότητα θα πρέπει να είναι ο περιορισμός της ζημίας στην αμερικανική οικονομία. Και, καθώς η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία διανύει τον πέμπτο μήνα της, δημοσκόπηση του Πανεπιστημίου του Τέξας δείχνει δειλά σημάδια ότι το αρχικό κύμα υποστήριξης για τις προσπάθειες των ΗΠΑ να βοηθήσουν τους Ουκρανούς μπορεί να έφτασε στην κορύφωσή του.
Εν μέσω των υψηλών τιμών της βενζίνης και της ανησυχίας που προκαλεί ο πληθωρισμός στο εσωτερικό της χώρας, η υποστήριξη για την εμπλοκή των ΗΠΑ στην Ουκρανία φαίνεται να υποχωρεί.
Η ευρωπαϊκή κοινή γνώμη, τους πρώτους 3-4 μήνες του πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, συνέβαλε στην εδραίωση της πολιτικής αντίδρασης της ΕΕ. Οι Ευρωπαίοι ήταν ενωμένοι στην υποστήριξη της Ουκρανίας, αλλά, αυτή η συναίνεση έχει αρχίσει να φθείρεται. Όπως αποκαλύπτει έρευνα του ECFR -ρωτώντας, συνολικά, 8000 πολίτες από 9 κράτη μέλη και την Μεγάλη Βρετανία-, οι αποκλίνουσες προτιμήσεις της κοινής γνώμης αποδυναμώνουν αυτή την ενότητα. Το κοινό της ΕΕ είναι διχασμένο μεταξύ και εντός των χωρών, σχετικά με το αποτέλεσμα που πρέπει να επιδιωχθεί. Η κοινή γνώμη αμφισβητεί τις συνέπειες και το κόστος μιας μακράς σύγκρουσης και την υποστήριξη που πρέπει να δοθεί στο Κίεβο.
Στις απαντήσεις τους, σχετικά με τις ανησυχίες τους για τον πόλεμο, διαπιστώνεται ότι αυτές έχουν μετατοπιστεί από τις εξελίξεις στο πεδίο της μάχης προς τις ευρύτερα αισθητές επιπτώσεις, συμπεριλαμβανομένων των διαταραχών της αλυσίδας εφοδιασμού, των εκτοξεύσεων των τιμών της ενέργειας και της αύξησης του πληθωρισμού. Η ανησυχία αυτή υπάρχει σε όλες τις χώρες, αλλά, τα ποσοστά ανησυχίας στη Γερμανία, τη Γαλλία και την Ιταλία είναι τα μεγαλύτερα. Οι ερωτηθέντες -μη το ξεχνάμε: ψηφοφόροι(!)- κατέταξαν το αυξανόμενο κόστος διαβίωσης και την απειλή της χρήσης πυρηνικών όπλων από τη Ρωσία εξίσου, σε ποσοστό 61%. Παρά το γεγονός ότι ο πόλεμος προκάλεσε τον μεγαλύτερο εκτοπισμό ανθρώπων στην Ευρώπη, μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, οι ψηφοφόροι κατέταξαν τους Ουκρανούς πρόσφυγες, που μετακινούνται στη χώρα τους, τελευταίους στον κατάλογο των ανησυχιών τους, γεγονός που υποδηλώνει ότι η υποδοχή των Ουκρανών θεωρείται – προς το παρόν – διαχειρίσιμη.
Όπως δείχνει η έρευνα, ενώ οι Ευρωπαίοι αισθάνονται μεγάλη αλληλεγγύη με την Ουκρανία και υποστηρίζουν τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας, είναι διχασμένοι ως προς τους μακροπρόθεσμους στόχους. Χωρίζονται σε ένα στρατόπεδο «Ειρήνης» (35% των ανθρώπων), που θέλει ο πόλεμος να τελειώσει το συντομότερο δυνατό, και, σε ένα στρατόπεδο «Δικαιοσύνης», που πιστεύει ότι ο πιο επιτακτικός στόχος είναι να τιμωρηθεί η Ρωσία (22% των ανθρώπων). Έχουμε δε και ένα 20% που διστάζει μεταξύ των δύο πλευρών: Είναι εχθρικοί προς τη Ρωσία και υπέρ μιας σκληρής πολιτικής απέναντί της, φοβούνται, όμως, ταυτόχρονα, τις συνέπειες ενός μακροχρόνιου πολέμου. Τέλος, το υπόλοιπο 23% είναι αναποφάσιστοι.
Η κυρίαρχη ομάδα των «ειρηνιστών» -που εκπροσωπείται ιδιαίτερα στην Ιταλία και τη Γερμανία και θα ήθελε να δει ένα γρήγορο τέλος του πολέμου, ακόμη και με κόστος εδαφικές παραχωρήσεις για την Ουκρανία- αντιτίθενται στην ομάδα των Ευρωπαίων, που τάσσονται υπέρ της «δικαιοσύνης» και της εδαφικής ακεραιότητας της χώρας. Οι τελευταίοι, που ενσαρκώνονται, κυρίως, από τους Πολωνούς, πιστεύουν ότι μόνο μια σαφής ήττα της Μόσχας θα σηματοδοτήσει το τέλος του πολέμου και ότι στο τέλος η Ρωσία πρέπει να «τιμωρηθεί» και να θεωρηθεί υπεύθυνη για πιθανά εγκλήματα πολέμου.
Ο πόλεμος, όπως αναφέρουν και τα συμπεράσματα της έρευνας, είναι σαν ένα τρενάκι του τρόμου: η κοινή γνώμη μεταβάλλεται σε κάθε στροφή, ενώ αποτελεί, ταυτόχρονα, έναν εξαιρετικά ισχυρό κινητήριο μοχλό.
Όπως έγραψε πρόσφατα ο Gideon Rachman των Financial Times: «Ο πόλεμος στην Ουκρανία διεξάγεται ουσιαστικά μεταξύ τριών πρωταγωνιστών σε τρία μέτωπα. Οι τρεις συμμετέχοντες είναι η Ρωσία, η Ουκρανία και η δυτική συμμαχία που στηρίζει την Ουκρανία Το πρώτο μέτωπο είναι το ίδιο το πεδίο της μάχης. Το δεύτερο μέτωπο είναι οικονομικό. Το τρίτο μέτωπο είναι η μάχη της θέλησης»…
Η μεγαλύτερη πρόκληση σε αυτό το τρίτο μέτωπο μπορεί να έρθει αυτό το φθινόπωρο – όταν η ζήτηση για καύσιμα θέρμανσης αυξηθεί, όταν ο Πούτιν βρει νέους τρόπους να υπονομεύσει τη δυτική συνοχή και όταν ο Μπάϊντεν επιστρέψει στο Κογκρέσο για να ζητήσει δισεκατομμύρια, επιπλέον βοήθεια…
Κάθε τι που συμβαίνει σε οποιοδήποτε από τα τρία μέτωπα επηρεάζει τα άλλα δύο. Οι στρατιωτικές επιτυχίες της Ουκρανίας είναι κρίσιμες για την ενίσχυση του μεγέθους του στρατοπέδου της «Δικαιοσύνης». Οι υποστηρικτές του στρατοπέδου της «Ειρήνης» είναι, ήδη, η μεγαλύτερη ομάδα μεταξύ των Ευρωπαίων πολιτών και, πιθανώς, θα αυξηθεί ο αριθμός τους αν αυξηθεί η αίσθηση ότι οι σκληρές οικονομικές κυρώσεις κατά της Ρωσίας δεν παράγουν κανένα αποτέλεσμα.
Οι Αντιφάσεις των ΜΜΕ
Κατόπιν όλων αυτών, είναι προφανές, ότι στη κοινή γνώμη, της Δυτικής, κυρίως, Ευρώπης και των ΗΠΑ, έχει αρχίσει να επέρχεται κόπωση.
Ποιος, όμως, διαμορφώνει την κοινή γνώμη; Και εδώ, ερχόμαστε στον σημαντικό ρόλο της δημοσιογραφίας και τις ευθύνες της…
Πράγματι, η επιδείνωση των οικονομικών συνθηκών στη Δύση έχει φέρει τα πάνω κάτω στις στάσεις των ανθρώπων. Σ’ αυτό όμως συντελούν καθοριστικά τα περισσότερα ΜΜΕ με την υπερβολή και τη «τρομολαγνεία» τους! Από τη μια, παρουσιάζουν σπαρακτικά τις βόμβες που πέφτουν πάνω στον ουκρανικό λαό και, από την άλλη, τις «βόμβες στο πορτοφόλι μας», μιλώντας -με τις κλισέ πλέον εκφράσεις τους- για «εφιάλτες» ακρίβειας και τα συναφή. Αν αυτό είναι το είδος της ενημέρωσης που λαμβάνει το κοινό, τι «γνώμη» να σχηματίσει…; Και, ως εκ τούτου, τι αναμένεται από την διαρκώς εκκολαπτόμενη σε κατάσταση τρόμου «κοινή γνώμη», από τον κάθε τρομαγμένο πολίτη…; Να ενδιαφερθεί για το τι γίνεται στην Ουκρανία και τον αντίκτυπο που θα έχει στον υπόλοιπο κόσμο, σταθμίζοντας παρόντα, μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα αποτελέσματα (που, κανείς δεν του έχει παρουσιάσει ορθά και εποικοδομητικά), ή πως θα βγάλει «τον επιούσιον»…;
Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, αναμφίβολα, έχει τροφοδοτήσει και τροφοδοτεί μια κρίση κόστους ζωής, με τον πληθωρισμό στην Ευρωζώνη και στις ΗΠΑ να καταγράφεται σε υψηλά ποσοστά. Θα μπορούσε όμως να γίνει αλλιώς; Συνήθως, όμως, κανείς στα μέσα ενημέρωσης δεν εισέρχεται σε τέτοιου είδους αναλύσεις, παρά μόνο πολύ επιδερμικά.
Με μια εποικοδομητική όμως ενημέρωση, που ο πολίτης θα γνώριζε τι διακυβεύεται -ποια είναι τα πραγματικά αίτια και τι μπορεί να προκύψει αδιαφορώντας για την εισβολή του Πούτιν στην Ουκρανία, ενδιαφερόμενος αποκλειστικά για τη δική του προσωπική οικονομική ευημερία- πώς θα «διαμορφωνόταν η κοινή γνώμη» και τι επίδραση, γενικά, θα είχε αυτό στη βελτίωση της πορείας του κόσμου γύρω μας…;
Γι’ αυτό και επιμένουμε στον Ορθό Λόγο ότι το μοντέλο της δημοσιογραφίας πρέπει να αλλάξει ριζοσπαστικά και αναρωτιόμαστε, πότε επιτέλους οι δημοσιογράφοι θα λάβουν το «μάθημα» και θα αρχίσουν να εξασκούν «εποικοδομητική δημοσιογραφία»…;
Δηλώσεις αξιωματούχων ΕΕ & ΗΠΑ
Μπορεί, έτσι, να γίνει κατανοητό το γιατί η υποστήριξη για την αύξηση των κυρώσεων και των αμυντικών δαπανών είναι ασθενέστερη μεταξύ των πολιτών απ’ ότι θα φαινόταν αν κάποιος άκουγε μόνο τους πολιτικούς ηγέτες. Όταν, όμως, αυτοί θα έρθει η ώρα να αντιμετωπίσουν τους «ψηφοφόρους» τι θα κάνουν (παρακολουθούμε τις τελευταίες εξελίξεις σε Γαλλία και Ιταλία); Πόσο έδαφος κερδίζουν, έτσι, ποικιλόχρωμοι δημαγωγοί, λαϊκιστές πολιτικοί, θρησκευτικοί παράγοντες και ακραίες φαιοκόκκινες παρατάξεις; Μόνο η ορθή ενημέρωση μπορεί να το σταματήσει αυτό!
-«Μπορείτε ήδη να δείτε στα μέσα ενημέρωσης ότι το ενδιαφέρον μειώνεται, και αυτό επηρεάζει επίσης το κοινό, και το κοινό επηρεάζει τους πολιτικούς…», δήλωσε στους New York Times η Ann Linde, υπουργός Εξωτερικών της Σουηδίας. «Έτσι, είναι δική μας ευθύνη να κρατήσουμε την Ουκρανία και αυτό που κάνει η Ρωσία ψηλά στην ατζέντα μας».
-H Γερμανίδα υπουργός Εξωτερικών Ανναλένα Μπέρμποκ προειδοποίησε για τον κίνδυνο «κόπωσης» των δυτικών χωρών από τον πόλεμο στην Ουκρανία, τόνισε, ωστόσο, ότι οι κυρώσεις σε βάρος της Ρωσίας πρέπει να παραμείνουν σε ισχύ. «Φτάσαμε σε ένα σημείο κόπωσης», δήλωσε η κυρία Μπέρμποκ από την υπουργική συνάντηση του Συμβουλίου των χωρών της Βαλτικής Θάλασσας, που πραγματοποιήθηκε τον Μάιο στο Κρίστιανσαντ της Νορβηγίας, και τόνισε ότι ο σκεπτικισμός στη Δύση εντείνεται από τις αυξήσεις στις τιμές της ενέργειας και των τροφίμων. «Αυτή ακριβώς όμως είναι η τακτική του Ρώσου προέδρου και γι’ αυτό είναι τόσο σημαντικό να συνεχίσουμε να υποστηρίζουμε την Ουκρανία», τόνισε η υπουργός.
-Οι G7 πάλι, από την σύνοδο κορυφής τους τον περασμένο μήνα στη Γερμανία, τόνισαν ότι η Δύση χρειάζεται ενότητα για την Ουκρανία εν μέσω πολεμικής κόπωσης.
-Και ο Πρόεδρος Μπάιντεν, στη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στη Μαδρίτη, δήλωσε ότι οι Αμερικανοί θα πρέπει να είναι έτοιμοι να πληρώσουν υψηλότερες τιμές βενζίνης «για όσο χρειαστεί, ώστε η Ρωσία να μην μπορεί στην πράξη να νικήσει την Ουκρανία και, έτσι, να απομακρυνθεί από αυτήν»…
-Δοκιμασία αντοχής χαρακτήρισε τη συνέχιση των κυρώσεων της ΕΕ κατά της Ρωσίας λόγω του πολέμου στην Ουκρανία και ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Josep Borel. Και κάλεσε τόσο τους ηγέτες όσο και τους Ευρωπαίους πολίτες να αντέξουν.
Όπως δήλωσε τη Δευτέρα (18.07.2022), στο τέλος της συνόδου των υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ στις Βρυξέλλες: «Είναι μια δοκιμασία αντοχής για τις κοινωνίες μας. Είμαι βέβαιος ότι ο Πούτιν υπολογίζει στην κόπωση των δημοκρατιών. Πιστεύει ότι οι δημοκρατίες είναι αδύναμες. Όχι! Οι ευρωπαϊκές κοινωνίες δεν έχουν περιθώρια για κόπωση».
Το πρόβλημα των κυβερνήσεων Ευρώπης και ΗΠΑ είναι ότι αντιμετωπίζουν ταυτόχρονα αυξανόμενη πίεση για να δείξουν ότι αντιμετωπίζουν την παγκόσμια οικονομική κρίση.
Η ραγδαία αύξηση των τιμών των καυσίμων και των τροφίμων προκαλεί πείνα και αναταραχή σε όλο τον κόσμο. Και ορισμένες χώρες δείχνουν με το δάχτυλο τη Δύση.
Πολλές χώρες του παγκόσμιου Νότου δεν συμμερίζονται τις δυτικές ανησυχίες για τη ρωσική επιθετικότητα. Βλέπουν τη σύγκρουση ως έναν ευρωπαϊκό πόλεμο και δεν φαίνεται να συγκινούνται από τα δυτικά επιχειρήματα ότι ο Βλαντιμίρ Πούτιν ενεργεί ως επιτιθέμενος αποικιοκράτης. Και, κατηγορούν τις δυτικές κυρώσεις -όσο και την εισβολή της Ρωσίας- για την αύξηση του κόστους του φυσικού αερίου και του πετρελαίου και την τεράστια έλλειψη σιταριού και λιπασμάτων.
Έτσι, από τη μία πλευρά, οι δυτικοί ηγέτες πρέπει να επιδείξουν αποφασιστικότητα για να συνεχίσουν να στηρίζουν την Ουκρανία, και από την άλλη, πρέπει να δείξουν ετοιμότητα να διορθώσουν τους παγκόσμιους οικονομικούς κλυδωνισμούς που κάποιοι κατηγορούν, εν μέρει, λόγω του πολέμου.
Ένας ανώτερος αξιωματούχος των ΗΠΑ περιέγραψε το δίλημμα ως εξής: «Πώς μεγιστοποιούμε τον πόνο στο καθεστώς του Πούτιν; Πώς ελαχιστοποιούμε τις επιπτώσεις στον υπόλοιπο κόσμο;». Αυτός είναι ένας μεγάλος κύκλος που πρέπει να τετραγωνιστεί…
Χάρτης των συγκρούσεων στο έδαφος της Ουκρανίας (24 Ιουλίου 2022).
Και τώρα, τι;
Η αντίθεση απέναντι στις δυτικές κυρώσεις κατά της Μόσχας αυξάνεται στην κοινή γνώμη καθώς οι τιμές των τροφίμων και καυσίμων, του φυσικού αερίου και της ηλεκτρικής ενέργειας εκτοξεύονται. Όλος ο κόσμος υποφέρει από τις συνέπειες αυτού του πολέμου. Ευτυχώς, όμως, εμείς δεν βομβαρδιστήκαμε, δεν αναγκαστήκαμε να εγκαταλείψουμε τα σπίτια μας. Δεν φτάνει μόνο να μιλάμε για αλληλεγγύη, χρειάζεται να πράττουμε αλληλέγγυα. Οι δυτικές κοινωνίες και οι κυβερνήσεις των κρατών μελών της ΕΕ πρέπει να συνεχίσουν να υποστηρίζουν τις αποφάσεις που έχουν ληφθεί. Οι κυρώσεις πρέπει να συνεχίσουν να ασκούν πίεση στη ρωσική οικονομία, καθώς λύση μαγική δεν υπάρχει…
Τίποτα στην ιστορία του Πούτιν ως Ρώσου ηγέτη δεν υποδηλώνει ότι εκτιμά τη σταθερότητα που τόσο απεγνωσμένα επιθυμούμε εμείς οι Δυτικοί και άλλοι.
Ο Πούτιν, φυσικά, δεν χρειάζεται να «ταπεινωθεί», αλλά θα πρέπει να μάθει ότι υπάρχει ένα όριο στο πόσο καιρό θα τον ανέχεται η Δύση να δημιουργεί προβλήματα πριν τραβήξει μια γραμμή. Και, πρέπει να είμαστε έτοιμοι να διευκολύνουμε μια διευθέτηση όταν φτάσει σε επιζήμιο αδιέξοδο.
Ορισμένοι δυτικοί μπορεί να έχουν κουραστεί από τις κυβερνητικές πολιτικές που θεωρούνται ότι δίνουν προτεραιότητα στους ξένους έναντι δικών τους πολιτών, καθώς ο πληθωρισμός εκτοξεύεται στα ύψη και η κρίση του κόστους ζωής αυξάνεται. Και αυτό είναι, δυστυχώς, το υλικό προς εκμετάλλευση ανοήτων αντιπολιτεύσεων (για να μην εκφραστούμε διαφορετικά) στις χώρες μας προς άγραν εκλογικών και άλλα οφελών…
Ορισμένοι προτείνουν ότι η Ουκρανία μπορεί να χρειαστεί να εγκαταλείψει κάποια εδάφη για να τερματιστεί η σύγκρουση, ακόμη και όταν η ήπειρος συνεχίζει να υποστηρίζει το δοκιμαζόμενο έθνος. Ακόμα και έτσι να ήταν, ας αναλογιστούμε τι παράδειγμα θα δώσει αυτό σε όλους τους επίδοξους μιμητές του Πούτιν. Ο καθένας, ανέξοδα, θα μπορεί να εισβάλει σε μια περιοχή που τη θεωρεί «δικιά του» και να την καταλαμβάνει λόγω αυτού ακριβώς του παραδείγματος αδιαφορίας και έλλειψης συνοχής που θα έχουμε δώσει ως παγκόσμια κοινότητα.
Δεν είναι δυνατόν, λοιπόν, να επιτρέψουμε το ρωσικό αφήγημα «απελευθέρωσης» του Ουκρανικού λαού. Χρειάζεται να γίνει πλήρως αντιληπτό -και η ευθύνη των μέσων ενημέρωσης είναι καθοριστική- ότι το μέλλον του κόσμου διακυβεύεται, τώρα, στην Ουκρανία.
Ο πλήρους κλίμακας πόλεμος της Ρωσίας εναντίον της Ουκρανίας, που ξεκίνησε στις 24 Φεβρουαρίου, έχει αμφισβητήσει πανανθρώπινες αξίες που χτίστηκαν στην Ευρώπη εδώ και δεκαετίες -μια τάξη που διέπεται από Κράτη Δικαίου και όχι από τη στρατιωτική δύναμη. Οφείλουμε να παραμείνουμε ενωμένοι στις προσπάθειές μας για να σταματήσουμε όλοι μαζί την επιθετικότητα της Ρωσίας και να επαναδημιουργήσουμε τον κόσμο μας, έναν κόσμο όπου τα ανθρώπινα δικαιώματα υπερισχύουν της δύναμης των όπλων, της ωμής βίας και της απολυταρχίας.
Το 2014 με την Κριμαία δεν αντιδράσαμε και γι’ αυτό τώρα πληρώνουμε. Θα πάρουμε το μάθημα και απ’ αυτό το πάθημα…;
Η «κανονικοποίηση» της τραγωδίας της Ουκρανίας θα ήταν το μεγαλύτερο λάθος της Ευρώπης.
Η εξάρτηση της Ουκρανίας, ιδιαίτερα από τις ενέργειες των Ευρωπαίων γειτόνων της σημαίνει ότι το ποιος θα κερδίσει αυτή τη «μάχη της θέλησης» είναι πιθανό να είναι ακόμη πιο σημαντικό από το τι θα συμβεί στο οικονομικό και στρατιωτικό πεδίο. Οι επόμενες εβδομάδες, ίσως και μήνες, θα είναι κρίσιμες και τα δεδομένα δείχνουν ότι θα ήταν δυνατό να διατηρηθεί η Ευρώπη ενωμένη με τα σωστά πολιτικά μηνύματα και μια πραγματικά εποικοδομητική δημοσιογραφία.
Βέβαια, η ευρωπαϊκή συναίνεση για τη Ρωσία δεν μεταφράζεται αυτόματα σε κοινή θέση για τους ρόλους που πρέπει να διαδραματίσει η ΕΕ στον πόλεμο. Τα δεδομένα προειδοποιούν ότι τα στρατόπεδα της «Ειρήνης» και της «Δικαιοσύνης» θα μπορούσαν ακόμη να γίνουν τόσο πολωμένα όσο οι οφειλέτες και οι πιστωτές στην κρίση του ευρώ στις αρχές της δεκαετίας του 2010. Αν αυτό επιτραπεί να συμβεί -και αν η ΕΕ ακινητοποιηθεί από τις δικές της διαιρέσεις- τότε, ο πόλεμος θα μπορούσε να σηματοδοτήσει τη μόνιμη περιθωριοποίηση της Ευρώπης στην παγκόσμια σκηνή.
Σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, η υπόθεση της Ουκρανίας κινδυνεύει να αλλάξει από ενοποιητικό εθνικό εγχείρημα και να μετατραπεί σε διχαστικό πολιτικό ζήτημα. Το κλειδί για τη διατήρηση της ευρωπαϊκής ενότητας υπέρ της Ουκρανίας είναι να ληφθούν σοβαρά υπόψη οι φόβοι για κλιμάκωση και να αποδεικνύεται η σύγκρουση ως αμυντικός αγώνας κατά της ρωσικής επιθετικότητας, αντί να μιλάμε είτε για ουκρανική νίκη είτε για ήττα της Ρωσίας. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, η σύγκρουση στην Ουκρανία θα μπορούσε να αποδειχθεί ως η αιτία μιας πολύ πιο σθεναρής ΕΕ.
Το πιο ανησυχητικό σημάδι είναι ότι πολλοί Ευρωπαίοι βλέπουν την ΕΕ ως τον μεγάλο χαμένο του πολέμου, αντί να εκλαμβάνουν τη σχετική της ενότητα ως σημάδι ενδυνάμωσης της ένωσης.
Η ευρωπαϊκή κοινή γνώμη ενίσχυσε την ενότητα της ΕΕ απέναντι στην εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Τώρα εναπόκειται στους ηγέτες της Ευρώπης και στους «διαμορφωτές» της κοινής γνώμης να διατηρήσουν αυτή την ενότητα. Η εξεύρεση μιας γλώσσας, που να απευθύνεται στους ψηφοφόρους του “Swing” -σκληρή απέναντι στη Ρωσία, αλλά επιφυλακτική ως προς τους κινδύνους της κλιμάκωσης- θα μπορούσε να αποτελέσει έναν τρόπο για να τετραγωνιστεί ο κύκλος της κοινής γνώμης.
Αν η ΕΕ καταφέρει να διατηρήσει το ευρύ μέτωπο που έχει δείξει μέχρι στιγμής, και, αν οι κυβερνήσεις όλων των πλευρών μείνουν ενωμένες, αντί να προσπαθούν να ταπεινώσουν η μία την άλλη, μια ισχυρότερη -γεωπολιτικά- Ευρώπη θα μπορούσε ακόμα να αναδυθεί από τη σκιά του πολέμου. Επιπλέον, ο τρόπος με τον οποίο θα επιλυθεί η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία θα έχει εκτεταμένες συνέπειες για την κυοφορούμενη σύγκρουση μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας.
Οφείλουμε να συνεχίσουμε να μιλάμε και να γράφουμε για τον πόλεμο, επειδή κανένας από μας δεν μπορεί, πλέον, να συνεχίζει τη ζωή του σαν να μην υπάρχει πόλεμος. Όλοι, μικροί και μεγάλοι, ζούμε τον πόλεμο αυτό λες και είναι στην αυλή μας, επειδή, τελικά …είναι στην αυλή μας. Η ιστορία περνάει από μπροστά μας. Δεν θα μείνουμε αμέτοχοι να την κοιτάμε. Συμμετέχουμε.
Η «κόπωση» ας μη μας κάνει να ξεχνούμε ότι όσο εμείς το συζητούμε, φιλολογούμε, σχεδιάζουμε τις διακοπές μας κλπ, η εισβολή συνεχίζεται. Έχει δημιουργηθεί ένας πολύ καλός διαδραστικός χάρτης, «ζωντανός παγκόσμιος χάρτης ευαισθητοποίησης», όπως τον ονομάζουν, που μπορεί όποιος θέλει να βλέπει καθημερινά ό,τι συμβαίνει στο μέτωπο της Ουκρανίας (όπως, επίσης και σε διάφορες περιοχές του κόσμου) και, έτσι, να μη ξεχνά!
Και για να αναλογιζόμαστε, ακόμα περισσότερο, αυτά που συμβαίνουν, υπάρχει και ένας αναρτημένος μετρητής στο διαδίκτυο, που, σε πραγματικό χρόνο, παρακολουθεί τα ποσά τα οποία έχουν καταβάλει οι ευρωπαϊκές χώρες στη Ρωσία για ενέργεια (πετρέλαιο, φυσικό αέριο και άνθρακα) από την αρχή του πολέμου. Είναι ένα συγκλονιστικό στοιχείο για να το παρακολουθούμε όλοι στην Ευρώπη, πολίτες και ηγεσίες, να αναλογιζόμαστε και να αντλούμε μαθήματα… Είναι, επίσης, ένας καταπληκτικός τρόπος για να ασκηθεί δημόσια πολιτική πίεση. Το πολυπόθητο όραμα της ειρήνης στην ευρωπαϊκή ήπειρο δεν μπορεί να εξακολουθεί να περιλαμβάνει τη χρηματοδότηση του ρωσικού στρατού μέσω εισαγωγών ενέργειας…
Στιγμιότυπο οθόνης από τον ‘live counter’ (23/7/22).
Προσοχή, λοιπόν…
Όταν ρωτήθηκε το 1917 αν ο γαλλικός στρατός θα αντέξει, ο τότε πρόεδρος της Γαλλίας, Raymond Poincaré, απάντησε: «Θα αντέξει αν αντέξουν τα μετόπισθεν».
Το ίδιο ισχύει και στη περίπτωση της Ουκρανίας. Σε όλα τα μέτωπα, ο Ουκρανικός λαός υπήρξε εκπληκτικά γενναίος. Το πρόβλημα είναι …τα μετόπισθεν. Πρόβλημα είναι η κατάσταση της κοινής γνώμης στη Δύση και η εντολή που δίνει -ή δεν δίνει- στις δυτικές κυβερνήσεις να συνεχίσουν να πράττουν ότι χρειάζεται για την ενίσχυση της Ουκρανίας να αντέξει στην εισβολή του Πούτιν, στην εισβολή μια χώρας-ηπείρου που είναι η Ρωσία.
Από το Ιράν μέχρι την Κίνα (που έχει στο στόχαστρό της την Ταϊβάν), από τα μπαλκόνια της αρχαίας Οθωμανικής Αυτοκρατορίας μέχρι εκείνα ενός νέου ισλαμιστικού χαλιφάτου που ανυπομονεί να επανεμφανιστεί, όλα τα μάτια είναι στραμμένα σε αυτό το θέαμα.
Οι μικροί δικτάτορες, που ονειρεύονται να καταστρέψουν ό,τι πιο ευγενές, πιο οικουμενικό και πιο όμορφο υπάρχει στο ευρωπαϊκό πείραμα, μας περιμένουν σε αυτή τη στροφή του δρόμου. Ή τώρα ή ποτέ! Μπορούμε είτε να αποθαρρύνουμε όλους αυτούς με το να εμφανιστούμε δυναμικά στη σωστή πλευρά της Ιστορίας, είτε να παραδεχτούμε ότι, τελικά, υποκινήσαμε τη δική μας ηθική κατάρρευση, τη διολίσθησή μας στη άνοια του πνεύματος και την αργή κάθοδο στο θάνατο, διαδικασίες που αγγίζουν όχι μόνο άτομα αλλά και λαούς και συστήματα.
Δημοκρατία ή τυραννία. Υπομονή και επιμονή ή αδιαφορία -οπότε από την αυλή μας ο πόλεμος, αργά ή γρήγορα, θα έρθει μέσα στο ίδιο μας το σπίτι. Μπροστά στην πρόκληση του Πούτιν, αυτό είναι το διακύβευμα.
