Πριν από 200 χρόνια ενωθήκαμε -έστω και για λίγο- και αποτινάξαμε τον ζυγό της οθωμανικής αυτοκρατορίας. Τώρα, καλούμαστε να μονιάσουμε για να αποτινάξουμε τον ζυγό του κακού μας εαυτού (που είναι ίσως ο χειρότερος Δυνάστης)!
Η επέτειος των 200 χρόνων από την έναρξη της ελληνικής επανάστασης μπορεί να καταστεί μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για να μάθουμε λίγο καλύτερα την ιστορία μας, τις μνημειώδεις πράξεις των προγόνων μας, αλλά, και τις οικτρές, και, κατανοώντας τις πτυχές του παρελθόντος μας, να ανασυντάξουμε το παρόν μας, ώστε να χαράξουμε ορθότερα το μέλλον μας.
Κάποιοι, τότε, έβαλαν το συλλογικό συμφέρον πάνω από το ατομικό, θέριεψαν το σπόρο της ελευθερίας και οδήγησαν στο ξέσπασμα της ηρωικής εξέγερσης. Κάποιοι άλλοι έκαναν ακριβώς το αντίθετο …και, απ’ τους πρώτους κιόλας μήνες της Επανάστασης, ξεκίνησαν τη Διχόνοια με τα ολέθρια αποτελέσματά της: Τις εμφύλιες διαμάχες…, που, η Ιστορία τις κατέγραψε ως τους Ελληνικούς εμφυλίους πολέμους της περιόδου 1823-1825, οι οποίοι έλαβαν χώρα κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης (δύο τον αριθμό)! Με αυτούς διασπάστηκε η εθνική ενότητα και για πολύ καιρό κυριάρχησαν τα πάθη και η αναρχία, που, λίγο έλειψε, να φέρουν το επαναστατημένο έθνος στον όλεθρο…
Αιτία των εμφυλίων πολέμων; Ο χωρισμός των Ελλήνων σε δύο παρατάξεις!!
Το πιο σημαντικό δίδαγμα της Ελληνικής Επανάστασης, έτσι, έχει δύο όψεις:
Τι μπορούμε να πετύχουμε οι Έλληνες όταν είμαστε Ενωμένοι, αλλά, και τι μπορούμε να διαλύσουμε όταν είμαστε διαιρεμένοι…!
Και …μελετώντας την Ιστορία μας, θα δούμε ότι αυτό δεν είναι κάτι καινούργιο, αλλά, μας ακολουθεί από την Αρχαιότητα έως και σήμερα.
Ο εθνικός μας ποιητής, ο Διονύσιος Σολωμός, το 1823, αποτυπώνει στον Ύμνον του εις την Ελευθερίαν, στους τελευταίους του στίχους, αυτή ακριβώς την τραγική πραγματικότητα της Διχόνοιας της εποχής του…
Ἡ Διχόνοια ποὺ βαστάει
ἕνα σκῆπτρο ἡ δολερὴ
καθενὸς χαμογελάει,
«πάρ’ το», λέγοντας, «καὶ σῦ».
Κειο τὸ σκῆπτρο πού σας δείχνει
ἔχει ἀλήθεια ὡραία θωριά·
μὴν τὸ πιάστε, γιατί ρίχνει
εἱσὲ δάκρυα θλιβερά.
Ἀπὸ στόμα ὀποῦ φθονάει,
παλληκάρια, ἂς μὴν πωθεῖ,
πὼς τὸ χέρι σας κτυπάει
τοῦ ἀδελφοῦ τὴν κεφαλή.
Μὴν εἰποῦν στὸ στοχασμό τους
τὰ ξένα ἔθνη ἀληθινά:
«Ἐὰν μισοῦνται ἀνάμεσό τους
δὲν τοὺς πρέπει ἐλευθεριά».
Η ιστορία επαναλαμβάνεται, όχι ως φάρσα, αλλά ως τραγωδία, από την Αθήνα του Περικλή, το Βυζάντιο, το 1821, τα γεγονότα που οδήγησαν στη Μικρασιατική Καταστροφή, τη διαμάχη για τη διάδοχη κατάσταση μετά την απελευθέρωση από τους Ναζί και πάμε λέγοντας… έως τις μέρες μας με τα μνημόνια ως την πανδημία… Επαναλαμβάνεται σε κάθε εθνικά κρίσιμη στιγμή!
Έχει έρθει άραγε η ώρα να το συνειδητοποιήσουμε, ή θα συνεχίσουμε την ανακύκλωση των τραγωδιών μας …τους διχασμούς μας;
Δεν φαίνεται, τουλάχιστον με όσα βλέπουμε να λαμβάνουν χώρα στις μέρες μας, ότι μπορούμε να είμαστε πολύ αισιόδοξοι προς κάτι τέτοιο, αλλά, ας αναλογιστούμε τα 400 χρόνια σκλαβιάς με το υποφώσκον όραμα της Απελευθέρωσης, που, κάποια στιγμή, έγινε πράξη… ΑΝ υπομένουμε και επιμένουμε, θα έρθει η ώρα που θα τα καταφέρουμε!
Επιμένοντας μπορεί και να το συντομέψουμε… Αλλά χρειάζεται, σχέδιο, κατανόηση, έμπνευση…, γόνιμο διάλογο με γόνιμες διαφωνίες, έως τη συνεργασία και τη συναίνεση.
Αν ενεργοποιήσουμε τις συνειδήσεις μας, από τη σχολική κιόλας ηλικία, με τη γνώση για το μέγεθος της κατάντιας που επιφέρουν οι διχασμοί, ίσως, σταδιακά, καταφέρουμε να γίνουμε ένα έθνος με περισσότερη σοφία και λιγότερα δεινά. Γινόμενοι ένα νέο παράδειγμα για όλη την Ανθρωπότητα.
Και έχουμε ρίζες βαθιές, ένα τεράστιο υπόβαθρο για να πατήσουμε, να εμπνευστούμε, να θελήσουμε, και, εξελισσόμενοι, να βαδίσουμε προς ένα καλύτερο μέλλον…
Φανταστείτε πως βλέπει το «παρελθόν» μας ο υπόλοιπος κόσμος:
Είτε μιλάμε για Δημοκρατία, Τέχνη, Φιλοσοφία… δεν έχει σημασία ποιο είναι το θέμα… αρχίζει στην Ελλάδα.
Αυτό ακριβώς αναγράφεται και στην ιστοσελίδα της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα.
Φανταστείτε τον Φιλελληνισμό, το μεγάλο αυτό πολιτικό, κοινωνικό και καλλιτεχνικό φαινόμενο που διαδόθηκε σε ολόκληρη την Ευρώπη με αφορμή την Επανάσταση του 1821. Ο Φιλελληνισμός, υπό την έννοια του θαυμασμού και της αγάπης προς το ελληνικό πνεύμα, έχει αρχαιότατες ρίζες (στον Ηρόδοτο βρίσκουμε την πρώτη αναφορά σε φιλέλληνα, τον Αιγύπτιο φαραώ Άμασι Β’) και εκκινεί από την αρχαία Ρώμη, με χαρακτηριστικό εκπρόσωπο τον Κικέρωνα. Η Αναγέννηση και ο Διαφωτισμός περιείχαν ισχυρά φιλελληνικά στοιχεία, που τα συναντούμε επίσης στους στρατιωτικούς και πνευματικούς ηγέτες της Αμερικανικής Επανάστασης.
Ένα μοναδικό φαινόμενο, που όμοιό του δεν αναπτύχθηκε πουθενά αλλού. Ένα διαχρονικό ρεύμα στην ιστορία, που τροφοδοτείται από την πνευματική ακτινοβολία του Ελληνισμού. Που οφείλουμε να μη το φθείρουμε, να το διατηρούμε και να το αναπτύσσουμε…
«Η Ελλάδα στέφουσα τον Λόρδο Βύρωνα», αλληγορικό μαρμάρινο σύμπλεγμα, Ζάππειο.
Φανταστείτε και τη δύναμη της Ομογένειας, αν την χρησιμοποιήσουμε..
Φανταστείτε να μονιάζαμε!
Συνέλληνες, ας αναλογιστούμε την ευθύνη μας για την πορεία της χώρας τα επόμενα 200 χρόνια. Οι σημερινές πολώσεις και αντιπαλότητες υπονομεύουν κάθε προσπάθεια ανόρθωσης της χώρας μας. Δεν μας επιτρέπουν να χτίσουμε πάνω σε επιτυχίες, δεν μας βοηθάνε να σταθούμε στον σημερινό κόσμο…
Στη 200ή επέτειο της Ελληνικής Επανάστασης βρισκόμαστε όχι σε μια ήρεμη και ώριμη πορεία μέσα στην κοινωνία των εθνών, αλλά πάλι σε μια γενική αναστάτωση και έναν εν δυνάμει διχασμό. Και όχι μόνο στην Ελλάδα. Ο κόσμος ολόκληρος βρίσκεται σε αναταραχή. Τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε είναι παγκόσμια και, ως εκ τούτου, απαιτούν παγκόσμιες λύσεις. Το ζητούμενο, εντός και εκτός συνόρων, είναι η συνεργασία και η αλληλεγγύη, αλλά, ο παραλογισμός και η πόλωση θεριεύουν παντού.
Έντεχνα, κάποιες συνειδητές, ή ασυνείδητες, διχαστικές φωνές (λαϊκισμός ή παρωχημένες ιδεολογίες άλλων εποχών), με κοντόφθαλμα συμφέροντα, καλλιεργούν και σπέρνουν διχασμό με αποτέλεσμα οι άνθρωποι να χωρίζονται σε αντίπαλα στρατόπεδα.
Είναι απαραίτητο, λοιπόν, το ένστικτο επιβίωσής μας να υπερισχύσει της αυτοκαταστροφικής σαγήνης του διχασμού.
Ένας νέος Απελευθερωτικός αγώνας χρειάζεται -αυτή τη φορά κατά του κακού μας εαυτού…
Γιατί, η Ελευθερία, είναι η κατάσταση του ανθρώπου που έχει απαλλαγεί όχι μόνο από εξωτερικά δεσμά αλλά -και ιδιαίτερα- από τα εσωτερικά του δεσμά (ελαττώματα, πάθη, έξεις, ψευδαισθήσεις, αντιλήψεις και προκαταλήψεις -εκ των προτέρων σχηματισμένες και αμετακίνητες απόψεις- ιδεοληψίες και φανατισμούς, έλλειψη ανοχής, κλπ.)…
Διότι εκείνοι που διοικούσαν την πόλη τότε (ενν. στην εποχή του Σόλωνα και του Κλεισθένη), δεν δημιούργησαν ένα πολίτευμα το οποίο μόνο κατ’ όνομα να θεωρείται το πιο φιλελεύθερο και το πιο πράο από όλα, ενώ στην πράξη να εμφανίζεται διαφορετικό σε όσους το ζουν· ούτε ένα πολίτευμα που να εκπαιδεύει τους πολίτες έτσι ώστε να θεωρούν δημοκρατία την ασυδοσία, ελευθερία την παρανομία, ισονομία την αναίδεια και ευδαιμονία την εξουσία του καθενός να κάνει ό,τι θέλει, αλλά ένα πολίτευμα το οποίο, δείχνοντας την απέχθειά του για όσους τα έκαναν αυτά και τιμωρώντας τους, έκανε όλους τους πολίτες καλύτερους και πιο μυαλωμένους. (Ισοκράτης 119 – Ἀρεοπαγιτικὸς § 20)
Και τα εσωτερικά αυτά δεσμά, τα σφάλματα και οι πλάνες κάθε ατόμου, αντανακλώνται στην κοινωνία και, συσσωματούμενα, αποτελούν την συλλογική, την κοινωνική πλάνη…
Μην ψάχνουμε για «εξωτερικούς εχθρούς», για κάποιους «κακούς άλλους», γιατί η κοινωνία που ζούμε είναι δημιούργημά μας και πιστός αντικατοπτρισμός της ατομικής μας κατάστασης.
Φανταστείτε να μοιραζόμαστε όλοι μαζί το μάθημα, -πολίτες και πολιτικές ηγεσίες-, που αξίζει να λάβουμε από τα γεγονότα της Ελληνικής Επανάστασης. Την ανάγκη, δηλαδή, όλοι μας (στο μέτρο που αναλογεί στον καθένα) να επιδεικνύουμε στα δύσκολα τις αρετές της ομοφροσύνης, της συναίνεσης και της ομοψυχίας, παραμερίζοντας το ατομικό ή συντεχνιακό συμφέρον.
Φανταστείτε να μονιάζαμε!
200 χρόνια Εθνικής Ανεξαρτησίας. Θαύματα και Τραγωδίες… Επιτεύγματα, αλλά, και διχόνοιες και διχασμούς. Δίχως αυτούς, σίγουρα, η Ελλάδα θα ήταν καλύτερη και ακόμη μεγαλύτερη!
Ας στοχαστούμε…, τιμώντας, αλλά και μετουσιώνοντας, επιτέλους, τα παθήματα σε μαθήματα, κατανοώντας ότι μόνο «γεφυρώνοντας χάσματα», μόνο ενωμένοι, μπορούμε να έχουμε μέλλον λαμπρό!
Ας κατανοήσουμε, και, ας αφήσουμε στη μαύρη λήθη της ιστορίας, παρελθούσας και παρούσας, όλους τους διχαστές, προχωρώντας Ενωμένοι μπροστά…!
