Αγαπητέ Αναγνώστη,
Προσπαθώντας να διακρίνουμε, να αναλύσουμε, να παρουσιάσουμε και να προτείνουμε τον «διαφορετικό κόσμο», ο οποίος σταδιακά θα δημιουργηθεί -κατ’ ανάγκην, λόγω της πανδημίας- θυμηθήκαμε τον «Χρυσό Κανόνα» και το μωσαϊκό του Norman Rockwel, που, πολύ εμπνευσμένα, τον απεικονίζει… Άνθρωποι διαφορετικών εθνικοτήτων στέκονται μαζί, με χαραγμένες σε αυτό τις λέξεις: «Να κάνετε για τους άλλους ό,τι θέλετε να κάνουν εκείνοι για εσάς». Βρίσκεται εγκατεστημένο στον ΟΗΕ, στον 3ο όροφο του κτιρίου συνεδρίων στη Ν. Υόρκη, για να υπενθυμίζει στην «παγκόσμια οικογένεια», αυτό ακριβώς, το ζητούμενο. Τον «Κανόνα» προς την διαμόρφωση ενός καλύτερου μέλλοντος…
Η πρακτική αμοιβαιότητας στην ηθική συμπεριφορά, σύμφωνα με την οποία «κάνουμε στους άλλους αυτά που θέλουμε και εμείς να μας κάνουν αυτοί», ή, αλλιώς, «δεν κάνουμε στους άλλους αυτά που δεν θέλουμε να κάνουν οι άλλοι σε εμάς», ονομάστηκε, έτσι, -για να υποδείξει τη μεγάλη αυτή αξία- «Χρυσός Κανόνας». Ένας «κανόνας», που απαντάται, με διάφορες παραλλαγές, στις περισσότερες φιλοσοφίες και θρησκείες (από τον Κομφούκιο, τη Μαχαμπχαράτα, τον Σωκράτη και τους Στωικούς, έως την Παλαιά και Καινή Διαθήκη), ενώ, με τον όρο αυτό εμφανίζεται από την εποχή του Διαφωτισμού.
Αν, λοιπόν, θέλουμε την «επομένη» πραγματικά να αλλάξουμε τροχιά, βελτιώνοντας κάθε τομέα της προσωπικής και συλλογικής μας ζωής, ας εμπνευστούμε όλοι από τον Κανόνα αυτόν… Από την άσκηση της ατομικής και κοινωνικής ευθύνης, των Θεσμών, της δημοσιογραφίας και της πολιτικής, της οικονομίας και της ανάπτυξης, της πρόνοιας και της υγείας, της παιδείας, της δικαιοσύνης, έως και του τρόπου ζωής στις πόλεις, ας καλλιτεχνήσουμε το δικό μας «ψηφιδωτό» ως άνθρωποι και ως Ανθρωπότητα.
Και, ας έλθουμε στα του παρόντος τεύχους μας με το βλέμμα σε έναν διαφορετικό κόσμο…
«Φώτα, κάμερα, πάμε…» όπως θα έλεγε ο σκηνοθέτης, δίνοντας εντολή για τη «νέα πράξη». Η πανδημία λειτουργεί, ανάλογα, στο κλείσιμο της πρώτης εικοσαετίας του 21ου αιώνα, δίνοντας το έναυσμα, μιας καινούργιας ιστορίας, που, προφανώς, κύριο συστατικό της θα είναι ο ανταγωνισμός ή συναγωνισμός για συμμετοχή σε ανακατατάξεις και μεταβολές. Θέλει τόλμη, προκειμένου πολιτικές και οικονομικές ηγεσίες να κινηθούν αποτελεσματικά σε ένα πρωτόγνωρο περιβάλλον.
Μπορούμε να αλλάξουμε τροχιά; Μπροστά στον ορατό κίνδυνο του θανάτου από μια πανδημία όλοι μοιάζει να αλλάζουμε, σκεπτόμενοι τη θέση μας στον κόσμο, τη θέση μας ως προς τους άλλους, τους διπλανούς μας… Ναι, η ανθρωπότητα θα πάει μπροστά, ήδη, πηγαίνει όπως διαπιστώνει ο Steven Pinker.
Τα πρωτόγνωρα μέτρα αντιμετώπισης της πανδημίας μπορεί να διασφαλίσουν τη δημόσια υγεία, ωστόσο, ανοιχτό παραμένει το ερώτημα ποιες θα είναι οι οικονομικές επιπτώσεις από την «διακοπή» πολλών οικονομικών κλάδων και δραστηριοτήτων εξαιτίας της καραντίνας… Εδώ, επανερχόμαστε στο προσφιλές μας θέμα, το «βασικό εισόδημα», που σύμφωνα με τον Guy Standing διασφαλίζει το μέλλον των κοινωνιών.
Και, τίθεται το ερώτημα: τι βαραίνει περισσότερο, ο περιορισμός στο ελάχιστο του αριθμού των θυμάτων ή η διασφάλιση των λαών από μια οικονομική κατάρρευση; Αναζητείται optimum λύση που να συνυπολογίζει και τα δύο…
Επί του παρόντος, πάντως, ο κόσμος έδειξε πρωτόγνωρη προθυμία και ετοιμότητα να προσφέρει στις δύσκολες αυτές ώρες, που, όπως φάνηκε, τα συστήματα υγείας αδυνατούν να ανταποκριθούν, αποτελεσματικά, στην έκτακτη ανάγκη. Την ίδια ώρα, ο ιός μπορεί να βρίσκεται οπουδήποτε γύρω μας, ανά πάσα στιγμή και αυτό είναι που κάνει την ζωή στα μεγάλα αστικά κέντρα όλο και πιο επισφαλή. Πολλά θα χρειαστεί να αλλάξουν και μαζί τους η αστική ζωή μπορεί να πάψει να βλάπτει την υγεία μας, εφόσον επιλέξουμε σωστά το πώς θα οργανώσουμε τις πόλεις μας.
Και, όσον αφορά την ευρύτερη γειτονιά μας, ευχή όλων είναι να κρατήσουμε «όρθιο το σπίτι μας», δηλαδή την ΕΕ, που, αποτελεί τη βασική προϋπόθεση για να ατενίσουμε με καθαρή ματιά τον διαφορετικό κόσμο.
Η Ιστορία διδάσκει και είναι καλό να θυμόμαστε ότι οι προηγούμενες πανδημίες ήταν πολύ πιο θανατηφόρες από τον κορωνοϊό.
Στη χώρα μας, η επάνοδος στην κανονικότητα -όπως θα ορισθεί εκ νέου-, εξαρτάται σε σημαντικό βαθμό από εμάς αν θέλουμε να αντιμετωπίσουμε, ρεαλιστικά, προβλήματα νομικής φύσεως και άλλα, ανοίγοντας δρόμο σε ένα πιο φωτεινό «αύριο».
Έχουμε πολλά να συζητούμε, να αποφασίζουμε και να αλλάζουμε, καθώς περνάει η μπόρα…
