Conspiracy theories… δύο λεξούλες με τεράστια δύναμη και 144 εκατομμύρια αποτελέσματα στο Google μέσα σε 0,33 δευτερόλεπτα αναζήτησης!!! Τι είναι άραγε αυτό που οδηγεί το μυαλό μας κατευθείαν σε μονοπάτια σκοτεινά όταν ερχόμαστε μαζικά αντιμέτωποι με κάποια δυσκολία ή όπως πρόσφατα, δυστοπία; Γιατί ο ανθρώπινος νους αναζητά πάντοτε να βρει πίσω από μια καταστροφή, ή ακόμα και από μια καινοτομία, σκοτεινά συμφέροντα και μυστικές οργανώσεις που κινούν τα νήματα του κόσμου και θέλουν το κακό μας;
Ποιοι τις πιστεύουν και ποιοι τις διακινούν;
Και αν όλα αυτά παρέμεναν ιδιότυπες σκέψεις στα μυαλά μερικών γραφικών, περιθωριακών τύπων, που ζουν κρυμμένοι πίσω μια οθόνη υπολογιστή και παθολογικά ατημέλητοι, στο υπόγειο του σπιτιού της μάνας τους στα 40 τους χρόνια, θα μπορούσαμε απλά να χαμογελάσουμε στο άκουσμα του όρου και να συνεχίσουμε τη ζωή μας… όμως η πραγματικότητα απέχει από τις χαρακτηριστικές απεικονίσεις στις ταινίες. Δυστυχώς, στην πραγματικότητα οι θιασώτες των θεωριών συνωμοσίας βρίσκονται παντού, από τη Βουλή των Ελλήνων μέχρι τον Λευκό Οίκο… έχουν τηλεοπτικές εκπομπές ή είναι πρόεδροι ισχυρότατων χωρών. Κάποτε οι όποιες θεωρίες τους άγγιζαν ένα πολύ μικρό ποσοστό ανθρώπων, τώρα πια με το διαδίκτυο και τα μέσω κοινωνικής δικτύωσης η όποια θεωρία βρίσκεται σε πολύ μικρό χρόνο στις οθόνες όλων.
Τα εργαλεία, πλέον, για τη διάχυση τους πολλά και ποικίλα και μερικά μάλιστα προσδίδουν και έναν αέρα «εγκυρότητας» στις πιο τραβηγμένες ανοησίες, από ιστοσελίδες που σε βοηθούν να στήσεις ψεύτικες, αλλά αληθοφανείς ειδήσεις μέχρι ιδιωτικά κανάλια τα οποία αφήνονται να δρουν ανεξέλεγκτα!
Πέραν της πάλαι ποτέ γραφικότητας τους, οι θεωρίες συνωμοσίας σήμερα, στην εποχή της πανδημίας, μετατρέπονται σε σοβαρό κίνδυνο για την δημόσια υγεία με το κίνημα των anti-vaxxers να κερδίζει έδαφος όταν κάποιοι αρχίζουν να υποστηρίζουν ότι π.χ. ο Μπιλ Γκέιτς αποφάσισε να μας αρρωστήσει όλους για να μας εμβολιάσει και να μας βάλει ένα μικροτσίπ και να μας παρακολουθεί μέσω του 5G, μέσω του οποίου μάλιστα γίνεται και η διασπορά του ιού (γεγονός που εξηγεί το γιατί και ενώ ο κόσμος ήταν περιορισμένος στο σπίτι του σε διάφορα μέρη της Γης κολόνες των τηλεπικοινωνιών άρπαζαν ξαφνικά φωτιά)… αυτό που συζητιέται τώρα εδώ και μήνες ασταμάτητα έχει πλέον εδραιωθεί στο υποσυνείδητο πολλών, τροφοδοτώντας μια σχετική παράνοια, ενώ υπάρχει ο φόβος να δούμε μαζικές αντιδράσεις όταν και αν με το καλό βγει το εμβόλιο κυρίως από τους μεγαλύτερους σε ηλικία, που είναι και οι πιο ευάλωτοι τόσο στον ιό όσο και στη συνωμοσιολογία!
Υψηλός ο αριθμός των κρουσμάτων…
Σύμφωνα με πρόσφατη δημοσκόπηση της Pulse, ο αριθμός των Ελλήνων που πιστεύουν ότι πίσω από την πρόσφατη πανδημία βρίσκεται ανθρώπινος δάκτυλος δεν είναι και μικρός καθώς αγγίζει το 50%. Μόλις ένας στους τρεις πιστεύει ή αποδέχεται την επίσημη εκδοχή του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Πολλοί είναι εκείνοι που πιστεύουν ότι ο ιός προέκυψε-εσκεμμένα ή μη- από κάποιο εργαστήριο στην Κίνα, ενώ υπάρχει και μεγάλος αριθμός ατόμων που υποστηρίζει ότι δεν υπάρχει ιός και όλα αυτά είναι μια διεθνής συνωμοσία. Αυτό το τελευταίο 10% συμπίπτει και με το ποσοστό εκείνων που δεν θέλουν την ύπαρξη μέτρων από πλευράς της πολιτείας, αλλά θέλουν να υπάρχει μόνον η «προσωπική ευθύνη», κοινώς είναι ο τύπος που αρνείται να φορέσει μάσκα και να διατηρήσει την απόσταση ασφαλείας στο σούπερ μάρκετ, αυτός ή αυτή που δεν έμαθε ποτέ και αρνούνται να μάθουν να σκεπάζουν το στόμα τους όταν φταρνίζονται… είναι εκείνος ο γνωστός που επί lockdown μάθαινες ότι εμφανιζόταν ξαφνικά στα σπίτια των γνωστών απρόσκλητος και χωρίς μάσκα για «ένα καφεδάκι βρε αδερφέ», και γινόταν έξω φρενών όταν του αρνούνταν την είσοδο φωνάζοντας «Γιατί μωρέ τι έχω;».
Αυτό το 10%, στην περίπτωση του κορωνοϊού, μπορεί, δυνητικά, να στοιχίσει πολλαπλάσιες ζωές!
Το μόνο παρήγορο για την Ελλάδα, σύμφωνα πάντα με τη δημοσκόπηση είναι ότι σχεδόν κανείς δεν αμφιβάλλει ότι ο νέος κορωνοϊός είναι μία σοβαρή απειλή για τη δημόσια υγεία, με το 84% να δηλώνει «σίγουρα ναι» και «μάλλον ναι».
Σε άλλες χώρες, η κοινή γνώμη δεν είναι τόσο κοινή… και αυτό φαίνεται και στην έξαρση που παρουσιάζει εκεί ο ιός! Χαρακτηριστικά τα παραδείγματα, σε όλο τον κόσμο και κυρίως σε χώρες όπου η πολιτική ηγεσία τρέφει τα διάφορα παράλογα σενάρια, ανθρώπων που αρνούνται να τηρήσουν τα μέτρα ή που αντιδρούν βίαια σε όποιον τους ζητήσει να βάλουν έστω μια μάσκα…
Ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής έχει φτάσει να υποστηρίζει ότι εκείνοι που δεν τον συμπαθούν μόνο φορούν μάσκα, ενώ στη Βραζιλία, που θρηνεί ήδη χιλιάδες θύματα, το ανώτατο δικαστήριο της χώρας αναγκάστηκε να διατάξει τον πρόεδρο Μπολσονάρο να ακολουθεί και αυτός τα μέτρα προστασίας που έχουν ανακοινωθεί για τους πολίτες στις δημόσιες εμφανίσεις του.
Η συνταγή της …«επιτυχίας»
Ο κορωνοϊός μαγικά περιλαμβάνει όλα εκείνα τα στοιχεία που εξιτάρουν την φαντασία των συνωμοσιολόγων, ενώ τους δίνει εύφορο έδαφος να αναπτύξουν την όποια θεωρία θέλουν δεδομένου ότι η επιστημονική κοινότητα ακόμα πασχίζει να αποκωδικοποιήσει τον Covid-19. Η ταχεία εξάπλωσή του ιού, η αυξημένη θνησιμότητα σε συγκεκριμένες ηλικιακές ομάδες (παρά την ύπαρξη άλλης συνωμοσιολογικής θεωρίας που διαψεύδει όλα τα παραπάνω), η διάψευση προηγούμενων ιατρικών θεωριών καθώς νέα στοιχεία εμφανίζονται όσο περνάει ο καιρός, όλα αυτά μαζί εντείνουν την ανασφάλεια του κόσμου και δεν υπάρχει πιο εύφορο έδαφος από αυτό της ανασφάλειας που με λίπασμα την ημιμάθεια ή και την παντελή έλλειψη καλλιέργειας σε ορισμένες περιπτώσεις, εξαπλώνεται στον πληθυσμό. Και είναι φοβερό να παρατηρεί κανείς στις ημέρες μας, τώρα που η πληροφορία τρέχει με την ταχύτητα του φωτός, να εξαπλώνεται με την ίδια ταχύτητα και πάλι το σκοτάδι! Ιερείς διαφόρων θρησκειών καλούν τους πιστούς να μην εμβολιαστούν. Ακραίες φωνές στην Καθολική Εκκλησία υποστηρίζουν θεωρία για τη δημιουργία των εμβολίων, σύμφωνα με την οποία παρασκευάζονται με κύτταρα από έμβρυα που προέκυψαν από αμβλώσεις… Άρα το όποιο εμβόλιο θα είναι προϊόν του διαβόλου, ο οποίος ανακάλυψε μετά από αιώνες προσπαθειών τον πλέον ενδεδειγμένο και γρήγορο τρόπο για να μας κυριεύσει -μια που έγινε και το 5G-!
Προφανώς κάτι δεν του προέκυπτε στο σχέδιο με έναν απλό ψεκασμό! Και ενώ παλιότερα, ίσως ακόμα και πριν το Μεσαίωνα, η συνταγή ήταν απλή: ό,τι και αν συνέβαινε, ό,τι και αν φοβόσουν πως θα μπορούσε να συμβεί.. για όλα έφταιγαν οι Εβραίοι, που έχουν πληρώσει βαρύτατο φόρο αίματος σαν αποτέλεσμα της μανίας του κάθε παρανοϊκού!
Στις μέρες μας και αυτή η συνταγή παραμένει μεν αναλλοίωτη στο χρόνο, αλλά στο μενού έχουν έρθει και έχουν προστεθεί και άλλα πιάτα, καθώς δεν αναζητούμε πια μόνο αποδιοπομπαίους τράγους, αλλά και θύτες με άλλα προηγμένα τεχνολογικά χαρακτηριστικά…! Στη Μεγάλη Βρετανία 40 μηχανικοί που εργάζονταν στα δίκτυα κινητής τηλεφωνίας δέχτηκαν επίθεση και στις ΗΠΑ όπου τα κρούσματα κορωνοϊού δεν λένε να μειωθούν και οι θεωρίες περί 5G και της εξάπλωσης της νόσου πληθαίνουν, εκφράζονται φόβοι για πιθανή αύξηση αντίστοιχων κρουσμάτων βίας!
Και τώρα τι…
Καλές λοιπόν οι έρευνες και οι δημοσκοπήσεις, αλλά το ζητούμενο δεν μπορεί μόνο να είναι η παρατήρηση του φαινομένου, πρέπει κάποια στιγμή να προχωρήσουμε και στην δράση ή καλύτερα στην αντίδραση. Όσο οι πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης αφήνουν, επικαλούμενες την ελευθερία του λόγου, τις όποιες παρανοϊκές θεωρίες να αγγίζουν εκατομμύρια κόσμου, η ανάγκη άμεσης αντίδρασης από ανθρώπους της λογικής και της επιστήμης γίνεται πιο επιτακτική από ποτέ.
Η στροφή στον τρόπο που καλύπτονται τα γεγονότα από τον Τύπο και, κυρίως, η στροφή από τη δημοσιογραφία των εντυπώσεων, που τόσα δεινά έχει προκαλέσει, στην δημοσιογραφία η οποία βασίζεται σε στοιχεία και στην αναζήτηση λύσεων και προτάσεων είναι, πλέον, μονόδρομος, αν θέλουμε ισορροπημένες κοινωνίες.
Όπως μονόδρομος είναι και η παιδεία και η καλλιέργεια του κόσμου, η ανάπτυξη της κριτικής σκέψης, το να μάθει κανείς να φιλτράρει αυτά που ακούει και διαβάζει. Το να μάθει να ψάχνει και να αναζητά την αλήθεια πίσω από τις λέξεις. Δεν είναι κάτι δύσκολο, ούτε και ουτοπικό. Τα εργαλεία βρίσκονται στα χέρια μας, αν και, για την ώρα, τα καταχρώνται οι συνωμοσιολόγοι…
