Το κείμενο που ακολουθεί, επιλέχθηκε για τη διαχρονική του αξία, καθώς μιλά έξω απ’ τα δόντια στην Ελλάδα του χθες και του σήμερα. Στη χώρα που ο αρχαίος πολιτισμός της μέχρι και Θεά της Δικαιοσύνης δημιούργησε, αλλά…
Αφορμή για τη συγγραφή του ήταν οι δηλώσεις του προέδρου (τότε) της Διεθνούς Διαφάνειας, Ελλάδος, κ. Κώστα Μπακούρη, (Ρ/Σ ΣΚΑΪ 9.12.2009) ότι «έχουμε καλούς νόμους αλλά το πώς εφαρμόζονται, εξαρτάται από τους ανθρώπους. Πρέπει να φτιάξουμε ανθρώπους… Οι πολίτες πρέπει ν’ αφήσουν την απραξία και να ενεργήσουν».
Αν και έχουν περάσει τόσα χρόνια από τότε, θα συμφωνήσουμε όλοι ότι παρόμοιες συνθήκες εξακολουθούν να ισχύουν και σήμερα… Ας ενεργήσουμε, λοιπόν, δια του λόγου, προς το παρόν. Γιατί, όπου δεν πιάνει ο λόγος, πίπτει ράβδος! Ή έρχονται οι κουκουλοφόροι -ή μη- και τα κάνουν λίμπα! Κι απορούμε, οι βολεμένοι νομοταγείς, γιατί;
“Πολλοί νόμοι, ολίγο δίκαιον”
Σοφός καθηγητής της Νομικής -του Εμπορικού, Ασφαλιστικού, Ναυτιλιακού δικαίου και μόνιμο μέλος της Νομοπαρασκευαστικής Επιτροπής για τη σύνδεση με την ΕΟΚ τότε- ο Α. Ν. Τσιριντάνης, ήδη το 1963, μιλούσε στο αμφιθέατρο της Νομικής με θέμα «Πολλοί νόμοι, ολίγο δίκαιον». Ήταν προσγειωμένος και πειστικός ο λόγος του. Δεν ζητάμε συνέπεια από κανέναν και για τίποτε κι αυτό το πληρώνουμε όλοι πολύ ακριβά, είπε επιγραμματικά.
Νομοθετική ρύπανση!
Άλλος καθηγητής της Νομικής, ο Λεωνίδας Γεωργακόπουλος, μετά 20 χρόνια, σε άρθρο του με τίτλο «Νομοθετική Πολιτική» -στην «Ευθύνη» 11ος 1983- γράφει για «νομοθετικό καταιγισμό, που σημαίνει νομοθετική ρύπανση, νόμους που συνοδεύονται από προχειρότητα του περιεχομένου, αγνωσία του πολίτη, αδράνεια της κοινωνίας» (σ.243)
Στη συνέχεια: Ο νομοθετικός πληθωρισμός. Πρώτον συνοδεύεται από αδράνεια δικαίου. Δεύτερο, αχρηστεύει τη νομική παιδεία και επιστήμη… Ο άκριτος, άκαιρος, προχειρολόγος νομοθετικός καταιγισμός είναι αχρήστευση και μηδενισμός του δικαίου, της επιστήμης του, της παιδείας του, της απονομής του. Μια ανήθικη και δόλια καταστροφή νομικού πολιτισμού. Και ο νομικός πολιτισμός είναι η ουσία της δημοκρατίας.
Και το έγκλημα της νομοθετικής δολιότητας έχει ένα ύπουλο χαρακτηριστικό στο σημερινό
κράτος της κομματοκρατίας και του συνδικαλισμού: Δεν επιδέχεται υπαναχώρηση, κατάργηση, μετατροπή -παρά μόνο προς το χειρότερο…
Αυτά διαλαλούν και διαπρεπείς καθηγητές της νομικής μισόν αιώνα τώρα, καθώς η ελληνική πολιτεία και κοινωνία εξελίσσονταν μεν, επί τα… χείρω δε!
Οι αφελείς και οι ανεδαφικοί
Και για τους καλοπροαίρετους και ανεδαφικούς δεν ωφελούν οι όποιες σοφίες, καθώς οι ασυνείδητοι, οι ξύπνιοι κι οι φαύλοι, ανενόχλητοι -και με όποια μάσκα- δρουν αποτελεσματικά, μετατρέποντας την αδικία σε… δίκαιο! Και, φυσικά, η μεγαλύτερη αδικία γίνεται στα ΜΜΕ που φωνάζουν πολύ ή γράφουν μεγάλους τίτλους για να προσελκύσουν αφελείς που θα διαστρεβλωθούν διαβάζοντας με «μικρά γράμματα» τ’ αξιόλογα ή αγνοώντας όσα δεν συμφέρουν τα ΜΜΕ.
Ο Χότζας!
Υπήρχε αυτός ο ανατολίτης δικαστής, που άκουγε και τους δύο αντίδικους σε αντιπαράθεση και σε 10-20 λεπτά έβγαζε απόφαση, κατανοητή και ικανοποιητική και για τους ίδιους και για όσους παρευρίσκονταν στην πρωτόγονη αυτή δίκη. Είχε, όμως, αυτή η δίκη ανθρώπινη αμεσότητα, ενότητα εποπτείας και κρίσης, ακέραια ευθύνη και τον ανεκτίμητο -ξεχασμένο φευ- κοινό νου…
“Η δίκη” του Κάφκα
Αναλογιστείτε τη σύγχρονη πολιτισμένη κι εξελιγμένη δικαιοσύνη, με τους διπλωματούχους Πανεπιστημίων και τη σωρεία των σοφών νομικών βιβλίων τους, με τις σελίδες επί σελίδων αγωγές και ανταγωγές, που επιμελώς συνέταξαν δικηγόροι και ψευτοδικηγόροι, ύστερα από “συνεργασία” με τους πελάτες τους και συμβουλές από τα βιβλία τους, την πρώτη δίκη, την εξέταση μαρτύρων, τις προτάσεις και αποφάσεις, το εφετείο με τις δικές του προτάσεις κι αποφάσεις, και “τράβα κορδόνι”, όχι με τους μήνες αλλά με τα χρόνια…
Κανείς δεν ξέρει τελικά, τι του γίνεται, ύστερα απ’ όλα αυτά, τους νόμους και διατάξεις που τροποποιήθηκαν από άλλους νόμους και διατάξεις και τη δικονομία, που όλο και “βελτιώνεται”.
Και ποιός μπορεί μέσα απ’ αυτό τον κυκεώνα να εννοήσει πώς σκέφτηκε ο δικαστής για ν’ αποφασίσει; Ούτε ο ίδιος μάλλον.
Δηλαδή, η όλη ιστορία θυμίζει μυστικισμό, μυστήριο, σκοτεινό Μεσαίωνα! Μόνο Δημοκρατία δε θυμίζει. Ούτε σκέψη για αμεσότητα, ανθρώπινη επαφή, ενότητα κρίσης, ακέραια ευθύνη, κοινό νου… Και σ’ αυτό το κατάντημα έχουν προσαρμοσθεί και “λειτουργούν” όλοι οι παράγοντες της δίκης. Η απαξίωση του νομικού πολιτισμού, που γράφει ο καθηγητής Λ. Γεωργακόπουλος το 1983, είναι πλέον ξεπερασμένη. Έχει μεταλλαχθεί σε γάγγραινα πολιτισμού! Και εκ των υστέρων δικαιώνει εκείνον τον ιδιοφυή Φραντς Κάφκα που έγραψε το 1914, 100 χρόνια πριν(!) το βιβλίο του “Η δίκη”, με τον μόνιμα ασκούμενο στην υπομονή πολίτη, σε μια ατμόσφαιρα ζόφου, παραλογισμού, παράνοιας, αποξένωσης… Και, φυσικά, είναι εύλογο να νοσταλγούμε τον Χότζα μπροστά στον εφιαλτικό Κάφκα.
Γυαλιά της ειδικότητας
Παρόμοια φαινόμενα θα γνωρίζουν οι ειδικοί πολλά. Δεν τους κάνουν εντύπωση, τα δικαιολογούν, τα αντιπαρέρχονται. Από φόβο, ωχαδελφισμό ή… μιθριδατισμό! «Ο μέσος άνθρωπος με τα φυσικά μάτια του βλέπει πολύ καλύτερα την πραγματικότητα απ’ τους ειδικούς που φοράνε τα γυαλιά της ειδικότητάς τους!» (Π. Κανελλόπουλος – Εισαγωγή στην Κοινωνία της εποχής μας)
Η σιωπή των αμνών ή διαφάνεια άμεση!
Η διαφάνεια, επαναλαμβάνουμε, απαιτεί άπλετο φως αλήθειας. Και η αλήθεια είναι απλή! Οι σκοπιμότητες, που τρέφονται απ’ το σκοτάδι, τη συσκοτίζουν με περιπλοκότητες. Αν πραγματικά θέλουμε διαφάνεια και δικαιοσύνη γιατί να σιωπάμε; Για να μην χάσουμε την πρωτιά μας στην αδιαφάνεια; Για να μην θίξουμε τη ρίζα του κακού; Για να υπάρχουν πάντα περιορισμοί στο κοινωνικοπολιτικό see through;
