Η απαρχή της σύγχρονης ευρωπαϊκής συνεργασίας είχε σκοπούς οικονομικούς και ειρηνικούς. Η πανωλεθρία των δύο παγκόσμιων πολέμων μέσα στον 20ο αιώνα, καθώς και η οικτρή οικονομική κατάσταση των ευρωπαϊκών χωρών μετά το τέλος του δεύτερου, εδραίωσαν την αντίληψη που πρέσβευε ότι έπρεπε να συνδεθούν σε μια κοινότητα με κοινούς στόχους, γιατί το ενδεχόμενο ενός τρίτου ΠΠ θα σήμαινε ολοκληρωτική και ανεπανόρθωτη, πλέον, καταστροφή. Πρόδρομος της ευρωπαϊκής ένωσης ήταν η BENELUX, μια μορφή οικονομικής συνεργασίας τριών χωρών (Βελγίου, Ολλανδίας, Λουξεμβούργου) που διέθεταν βαριές βιομηχανίες χάλυβα. Το 1952 υπογράφεται το όραμα του Ρόμπερτ Σούμαν και του Ζαν Μονέ και δημιουργείται αρχικά η Ευρωπαϊκή Κοινότητα Άνθρακα και Χάλυβα (ΕΚΑΧ), με στόχο να καταστήσει τον πόλεμο μεταξύ των μελών της «όχι απλώς αδιανόητο, αλλά ουσιαστικά αδύνατο».
Οι Συνθήκες της Ρώμης, υπογράφονται κατόπιν, στις 25 Μαρτίου 1957, εδραιώνοντας μια οικονομική συμφωνία μεταξύ έξι ευρωπαϊκών χωρών που έστρωσε, τελικά, το δρόμο για τη σημερινή Ευρωπαϊκή Ένωση. Εκείνη την ανοιξιάτικη ημέρα, η Γαλλία, το Βέλγιο, η Ιταλία, το Λουξεμβούργο, οι Κάτω Χώρες και η τότε Δυτική Γερμανία συμφώνησαν σε μια τελωνειακή ένωση, με στόχο τη δημιουργία μιας ενιαίας αγοράς αγαθών, εργασίας, υπηρεσιών και κεφαλαίου σε όλα τα κράτη μέλη. Δημιούργησαν την Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα (ΕΟΚ), βασισμένη στην ιδέα ότι το ανοικτό, χωρίς δασμούς, εμπόριο θα έκανε κάθε μέλος να είναι σε καλύτερη θέση. Στην πορεία, προστέθηκαν κι άλλες χώρες συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας, οπότε, δημιουργήθηκε μια μεγάλη ενιαία αγορά, η οποία εξακολουθεί να αναπτύσσεται δυναμικά.
Κορυφαία συνθήκη
Αυτό που αρχικά ξεκίνησε ως μια καθαρά οικονομική ένωση μετεξελίχθηκε σε έναν οργανισμό που δραστηριοποιείται σε ποικίλους τομείς όπως στην πολιτική, στην κοινωνία, στον πολιτισμό ακόμη και στο περιβάλλον. Η μετεξέλιξη αυτή αντικατοπτρίζεται και στην αλλαγή της ονομασίας το 1993, με τη Συνθήκη του Μάαστριχτ, από ΕΟΚ σε Ευρωπαϊκή Ένωση. Θεωρείται η σημαντικότερη και ιστορικότερη συνθήκη της ηπείρου και η δεύτερη, ομοίως, σε παγκόσμια κλίμακα, μετά από εκείνη της ίδρυσης του ΟΗΕ. Ιστορικά, δεν υπήρξε ποτέ στην παγκόσμια ιστορία παρόμοια συνθήκη με τόσο πλούσιο οικονομικό, πολιτικό, κοινωνικό και πολιτισμικό περιεχόμενο, που να διατηρούσε, ταυτόχρονα και το «ισότιμον» των συμμετεχόντων κρατών.
Αναμφισβήτητα, η ΕΕ είναι ατελής, αλλά, θα μείνει στην ιστορία ως ένα από τα πιο δημιουργικά πειράματα οικοδόμησης κοινοτήτων.
Αποτελεί ένα διαρκές εξελισσόμενο πείραμα, με τις καλές και τις «κακές» του στιγμές. Μια σταδιακή ιστορία εξέλιξης μέσα από αποτυχίες και επιτυχίες (Milestones in European Construction), με το όραμα της πλήρους ολοκλήρωσης-ενοποίησης να παραμένει στο διαρκές προσκήνιο ενεργό προς επίτευξη…
Τα επιτεύγματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης εξ ιδρύσεώς της είναι σημαντικά. Σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα επιτεύχθηκαν περισσότερα από όσα θα μπορούσαν να αναμενόταν σε μια αρένα με τόσα πολλά διαφοροποιημένα και, συχνά, αντίθετα συμφέροντα. Αυτή η παρατήρηση, παρόλες τις υπάρχουσες αγκυλώσεις και τα προβλήματα, δημιουργεί ελπίδες για ένα επερχόμενο κοινό μέλλον στο οποίο οι μεγάλες προκλήσεις θα τύχουν χειρισμού τόσο με δημοκρατικό όσο και με ορθολογικό τρόπο.
Εξήντα επτά χρόνια μετά, λοιπόν, η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ένα μπλοκ 27 κρατών μελών που συνεργάζονται για τα πάντα, από το εμπόριο μέχρι την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και τον τουρισμό. Είναι μια από τις μεγαλύτερες οικονομικές και πολιτικές οντότητες στον κόσμο, με περισσότερους από 447,3 εκατομμύρια κατοίκους -το 5,8% του παγκόσμιου πληθυσμού- και συνολικό ονομαστικό ΑΕΠ, περίπου, 16 τρισεκατομμύρια ευρώ – αντιπροσωπεύοντας γύρω στο 23% του παγκόσμιου συνόλου. Ακόμη, όλα τα κράτη της ΕΕ, εκτός από τη Βουλγαρία, έχουν πολύ υψηλό δείκτη ανθρώπινης ανάπτυξης σύμφωνα με το Πρόγραμμα Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών.
Παρουσιάζουμε παρακάτω ενδεικτικά κάποια από τα οφέλη που απολαμβάνουμε ως πολίτες της ΕΕ, θέλοντας να συμβάλλουμε στην συνειδητοποίηση του κάθε Ευρωπαίου πολίτη ότι το όραμα αυτό και τα αποτελέσματά του μέχρι σήμερα είναι εξόχως σημαντικά, ασχέτως των όποιων αγκυλώσεων, δυσλειτουργιών και δυσκολιών, που διαρκώς μέσα από σωστά και λάθη προχωρεί μπροστά -έστω και με κάποια πισωγυρίσματα- και επιβάλλεται να είναι μια συνεχής προσπάθεια βελτίωσης…
Ειρήνη και Σταθερότητα
Αν και η ΕΕ δεν έχει απαλλαγεί από τους πόλεμους γύρω της, από την ίδρυσή της δεν έχει υπάρξει ένοπλη σύγκρουση μεταξύ των κρατών μελών της -ένα αξιοσημείωτο επίτευγμα-, δεδομένης της ιστορίας των πάλαι ποτέ άγριων συγκρούσεων στα εδάφη της. Σε μια ήπειρο που σπαρασσόταν από πολέμους επί χιλιετηρίδες (βλέπε ιστορικό προηγούμενο στο άρθρο μας «Ευρωπαϊκή Άμυνα και Ασφάλεια»), έχει επικρατήσει η φιλειρηνική, φιλελεύθερη δημοκρατία, που σταθεροποιήθηκε, ωστόσο, μόλις στις αρχές της δεκαετίας του 1990…
Η διατήρηση της ειρήνης μεταξύ των μελών μέσω της οικονομικής εταιρικής σχέσης παραμένει ο πρωταρχικός σκοπός της. Το γεγονός ότι τόσοι πολλοί άνθρωποι είτε δεν το γνωρίζουν αυτό, είτε επιλέγουν να το παραβλέπουν, είτε θεωρούν την ειρήνη δεδομένη, είναι ενδεικτικό του πόσο επιτυχημένη ήταν η ΕΕ στην εκπλήρωση του πρωταρχικού της σκοπού. Το 2012, μάλιστα, έλαβε το Βραβείο Νόμπελ Ειρήνης.
Ενιαία Αγορά
Ο ακρογωνιαίος λίθος της, η τελωνειακή ένωση, άνοιξε το δρόμο για τη δημιουργία μιας εσωτερικής ενιαίας αγοράς που βασίζεται σε τυποποιημένο νομικό πλαίσιο και νομοθεσία που εφαρμόζεται σε όλα τα κράτη μέλη σε θέματα τα οποία έχουν συμφωνήσει να ενεργούν ως ένα. Είναι, ίσως, το μεγαλύτερο επίτευγμα της ΕΕ μετά την ειρήνη, αν και είναι δύσκολο να διαχωρίσει κανείς τα δύο. Εγγυάται την ελεύθερη κυκλοφορία ανθρώπων, αγαθών, υπηρεσιών και κεφαλαίων. Πέρα από την ενοποιητική επίδραση που ασκεί αυτό το σύνολο στους ευρωπαίους πολίτες, τους έχει δώσει τη δυνατότητα να ταξιδεύουν, να ζουν, να εργάζονται, να σπουδάζουν και να δραστηριοποιούνται επιχειρηματικά σε ολόκληρη την Ένωση και να απολαμβάνουν ένα ευρύ φάσμα υπηρεσιών και αγαθών σε ανταγωνιστικές τιμές. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η χρήση των κινητών τηλεφώνων και των διαδικτυακών υπηρεσιών, χωρίς επιπλέον κόστος, σε όλη την ΕΕ, χάρη στη κατάργηση των κανόνων περιαγωγής.
Νομισματική Ένωση
Η ευρωζώνη είναι μια ομάδα που αποτελείται από 20 κράτη μέλη της ΕΕ -340 εκατομμύρια και πλέον πολίτες- που έχουν εφαρμόσει πλήρως την οικονομική και νομισματική ένωση και χρησιμοποιούν το ευρώ (€) ως νόμισμα.
Παρά τις απειλές που αντιμετώπισε τα τελευταία χρόνια, παραμένει κεντρικό κομμάτι της καθημερινής ζωής των Ευρωπαίων. Οι περισσότεροι βλέπουν τα οφέλη που τους προσφέρει ως ταξιδιώτες – δεν χρειάζεται να μετατρέπουν χρήματα κατά τη διάρκεια των διακοπών ή των επαγγελματικών τους ταξιδιών. Αλλά το κύριο πρακτικό του όφελος έχει να κάνει με την οικονομική ανάπτυξη. Έχει συμβάλει στην ενίσχυση του διεθνούς κύρους της ΕΕ και στη βελτίωση της ολοκλήρωσης εντός της ίδιας της Ένωσης.
Επιχειρήσεις και Εμπόριο
Η ΕΕ αποτελεί το μεγαλύτερο εμπορικό συνασπισμό στον κόσμο. Είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας βιομηχανικών προϊόντων και υπηρεσιών, παγκοσμίως, καθώς και η μεγαλύτερη εισαγωγική αγορά για περισσότερες από 100 χώρες.
Το ελεύθερο εμπόριο ανάμεσα στα κράτη μέλη της είναι μία από τις θεμελιώδεις αρχές της ΕΕ, χάρη στην ενιαία αγορά. Εκτός των συνόρων της, η ΕΕ έχει, επίσης, δεσμευθεί να προωθεί την ελευθέρωση του παγκόσμιου εμπορίου.
Το 2018 υπεγράφη η Συμφωνία Ελεύθερων Συναλλαγών ΕΕ και Σιγκαπούρης η οποία άνοιξε τις αγορές της σε εταιρίες της ΕΕ για υπηρεσίες και δημόσιες συμβάσεις. Σε ευρωπαϊκό πλαίσιο καλύπτεται το 15% των παγκόσμιων εμπορευματικών συναλλαγών και μαζί με την Κίνα και τις ΗΠΑ είναι οι τρεις μεγαλύτεροι παγκόσμιοι παράγοντες στο διεθνές εμπόριο.
Η ΕΕ έχει εξασφαλίσει την προστασία των επιχειρήσεων από τις αρνητικές πτυχές της παγκοσμιοποίησης, μέσω της ενωσιακής στήριξης που παρέχει στις μικρές επιχειρήσεις και των κανόνων που διασφαλίζουν ότι οι μεγάλες επιχειρήσεις καταβάλλουν το μερίδιο φόρων που τους αναλογεί. Ακόμη, μπορεί και βοηθά ιδιοκτήτες επιχειρήσεων εάν έχουν υποστεί άδικη μεταχείριση.
Προγράμματα για Νέους
Το πρόγραμμα Erasmus, το σχέδιο δράσης της Ευρωπαϊκής Κοινότητας για την κινητικότητα των φοιτητών, είναι πρόγραμμα ανταλλαγής φοιτητών της ΕΕ που δημιουργήθηκε το 1987. Θεωρείται ως ένα από τα πιο επιτυχημένα προγράμματα της ΕΕ μέσω του οποίου έχει δοθεί η δυνατότητα σε εκατομμύρια νέους διαφορών κρατών-μελών να διεξάγουν μέρος των σπουδών τους σε άλλα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια εκτός της χώρας τους, βιώνοντας έτσι το νόημα μιας Ευρωπαϊκής οικογένειας και την αίσθηση του «πολίτη του κόσμου».
Το Erasmus+ (ή Erasmus Plus) είναι το νέο πρόγραμμα που συνδυάζει όλα τα τρέχοντα προγράμματα της ΕΕ για την εκπαίδευση, την κατάρτιση, τη νεολαία και τον αθλητισμό, που άρχισε τον Ιανουάριο του 2014. Επίσης, μέσω του προγράμματος «DiscoverEU» δίνεται, πλέον, η δυνατότητα σε νέους 18 ετών να ταξιδέψουν δωρεάν εντός των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για διάστημα από μια ημέρα έως ένα μήνα!
Τέλος το Erasmus Νέοι Επιχειρηματίες είναι ένα πρόγραμμα διασυνοριακής ανταλλαγής το οποίο προσφέρει σε νέους ή φιλόδοξους επιχειρηματίες την ευκαιρία να αποκομίσουν γνώσεις από έμπειρους επιχειρηματίες οι οποίοι διευθύνουν μικρές επιχειρήσεις σε κάποια από τις συμμετέχουσες στο πρόγραμμα χώρες.
Δημοκρατία και Ανθρώπινα Δικαιώματα
Στις αρχές της δεκαετίας του 2000 συντάχτηκε ο Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων. Σε αυτόν περιλαμβάνονται όλες οι κοινές αξίες και τα δικαιώματα που βασίζονται σε συγκεκριμένες βασικές αρχές όπως η ανθρώπινη αξιοπρέπεια, οι θεμελιώδεις ελευθερίες, η ισότητα μεταξύ των ανθρώπων, η αλληλεγγύη, η ιθαγένεια και η δικαιοσύνη, η δημοκρατία και το κράτος δικαίου. Η ισότητα αποτελεί θεμελιώδη αξία από τη Συνθήκη της Ρώμης το 1957 και η ΕΕ φροντίζει να αντιμετωπισθούν οι διακρίσεις λόγω φύλου. Όλοι έχουμε ισότιμη συμμετοχή στην κοινωνία, χωρίς καμία εξαίρεση. Τα τελευταία χρόνια έχει εκφραστεί, ωστόσο, η ανησυχία για την οπισθοδρόμηση που παρατηρείται σε θέματα δημοκρατίας, καθώς και για τη σταδιακή διάβρωση των αξιών της ΕΕ σε ορισμένα κράτη-μέλη, υποστηρίζοντας πως πρέπει να επιβληθούν κυρώσεις. Επιπλέον οι ευρωβουλευτές έχουν υπερασπιστεί την ελευθερία και τα ανθρώπινα δικαιώματα των ατόμων που ζούσαν σε χώρες κάτω από το σοβιετικό ζυγό, σε χώρες της Νότιας Ευρώπης με αυταρχικά καθεστώτα ή σε αναπτυσσόμενες χώρες που τελούσαν υπό στρατιωτική δικτατορία. Το 1988 θεσμοθετήθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το Βραβείο Σάχαροφ για την Ελευθερία της Σκέψης που απονέμεται κάθε χρόνο σε άνδρες και γυναίκες που αγωνίζονται παντού στον κόσμο για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις θεμελιώδεις ελευθερίες, ιδίως για το δικαίωμα στην ελευθερία της έκφρασης.
Εργασιακά Δικαιώματα – Ίσες ευκαιρίες
Κάθε εργαζόμενος στα κράτη-μέλη έχει το προνόμιο της υγείας, της ασφάλειας και της προστασίας έναντι κάθε μορφής διακρίσεων σύμφωνα με την εργατική νομοθεσία. Η ΕΕ έχει αντιμετωπίσει τις διακρίσεις λόγω φύλου, φυλής, ηλικίας και αναπηρίας με μια σειρά διαφορετικών οδηγιών, οι οποίες είχαν τον μεγαλύτερο αντίκτυπο στην αγορά εργασίας.
Επίσης, ο μέγιστος αριθμός ωρών εργασίας σε οποιαδήποτε περίοδο επτά ημερών είναι 48 ώρες και η ελάχιστη περίοδος άδειας που διασφαλίζεται ετησίως είναι 4 εβδομάδες. Δημιουργούνται καλύτερες συνθήκες εργασίας μέσω κοινών ελάχιστων προτύπων. Η Ευρωπαϊκή Αρχή Εργασίας υποστηρίζει ότι η κινητικότητα του εργατικού δυναμικού εφαρμόζεται με δίκαιο, απλό και αποτελεσματικό τρόπο. Επίσης υπάρχει και η υπηρεσία Europass που βοηθά τα άτομα να δημιουργήσουν τα δικά τους βιογραφικά σημειώματα.
Ψηφιακά Δικαιώματα
Η ΕΕ διαθέτει τους αυστηρότερους κανόνες προστασίας δεδομένων σε όλο τον κόσμο. Διασφαλίζει πως το διαδικτυακό περιβάλλον είναι ασφαλές και δίκαιο τόσο για τους πολίτες, όσο και για τις επιχειρήσεις και προστατεύουν τους ανθρώπους, ιδίως τα παιδιά από παράνομο και επιβλαβές περιεχόμενο. Μάλιστα, υπάρχει και το «δικαίωμα στη λήθη», δηλαδή, αυτό που επιτρέπει το να ζητήσει κανείς τη διαγραφή δεδομένων του όταν δεν είναι πλέον απαραίτητα ή χρησιμοποιούνται παράνομα.
Δικαιώματα Καταναλωτών
Οι καταναλωτές της ΕΕ μπορούν να αισθάνονται ασφαλείς γνωρίζοντας ότι θα λάβουν πίσω τα χρήματά τους εάν επιστρέψουν ανεπιθύμητα προϊόντα και ότι θα αποζημιωθούν εάν κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού αντιμετωπίσουν τυχόν καθυστερήσεις ή ακυρώσεις που θα μπορούσαν να έχουν αποφευχθεί. Οι τραπεζικές καταθέσεις έως και 100 000 ευρώ προστατεύονται σε κάθε περίπτωση. Επίσης, τα πρότυπα που πρέπει να πληρούν τα προϊόντα στα καταστήματα της ΕΕ συγκαταλέγονται μεταξύ των αυστηρότερων παγκοσμίως, τόσο όσον αφορά την ποιότητα όσο και την ασφάλεια.
Ποιότητα των τροφίμων και περιβαλλοντικά πρότυπα
Η ΕΕ διαθέτει το μεγαλύτερο πρόγραμμα περιβαλλοντικής νομοθεσίας στον κόσμο, συμπεριλαμβανομένου του καθορισμού προτύπων για τα νερά κολύμβησης που ανάγκασε πολλά παραθαλάσσια θέρετρα να αντιμετωπίσουν τα λύματα.
Εργάζεται σκληρά για να γίνει η πρώτη κλιματικά ουδέτερη ήπειρος έως το 2050. Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία είναι το σχέδιο για να επιτευχθεί η μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, η επένδυση σε πράσινες τεχνολογίες και η προστασία του φυσικού περιβάλλοντος παράλληλα με την αντιμετώπιση των αναπόφευκτων συνεπειών της κλιματικής αλλαγής. Μάλιστα στοχεύει και στη βελτίωση ποιότητας του αέρα και των υδάτων και έχει ασκήσει και πίεση για τη μείωση της όξινης βροχής. Το 2014 επετεύχθη ο στόχος μείωσης κατά 20% των αερίων του θερμοκηπίου.
Η προστασία της υγείας είναι ο στόχος όλων των νόμων και προτύπων της ΕΕ στους τομείς της γεωργίας και των τροφίμων. Ένα εκτενές σύνολο νομοθεσίας σε επίπεδο ΕΕ καλύπτει ολόκληρη την αλυσίδα παραγωγής και επεξεργασίας τροφίμων στο εσωτερικό της ΕΕ, καθώς και τα εισαγόμενα και εξαγόμενα προϊόντα.
Τα τρόφιμα και το περιβάλλον πληρούν ορισμένα από τα υψηλότερα πρότυπα στον κόσμο.
Διεθνής Διπλωματία και ανάπτυξη
Ενεργώντας ως σύνολο οι χώρες της Ευρώπης έχουν πολύ μεγαλύτερη επιρροή σε διεθνές επίπεδο απ’ ότι αν δρούσαν ξεχωριστά 27 κράτη διαφορετικού μεγέθους. Η Ένωση διατηρεί μόνιμες διπλωματικές αποστολές σε όλο τον κόσμο και εκπροσωπείται στα Ηνωμένα Έθνη, τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου, την G7 και την G20, λόγω της παγκόσμιας επιρροής της. Καταβάλλεται μια συλλογική προσπάθεια για την προώθηση της χρηστής διακυβέρνησης, δηλαδή μιας εξουσίας που δρα υπεύθυνα, με διαφάνεια και δυναμισμό. Επιπλέον, προωθείται η καταπολέμηση της πείνας και η διατήρηση των φυσικών πόρων. Μέσω της πολιτικής, πρακτικής και οικονομικής της στήριξης, η ΕΕ έχει διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στην οικοδόμηση της ειρήνης στα Δυτικά Βαλκάνια μετά τους πολέμους στη Γιουγκοσλαβία. Ένα παράδειγμα είναι ο διάλογος υπό την αιγίδα της ΕΕ μεταξύ Σερβίας και Κοσόβου, ο οποίος, τον Απρίλιο του 2013, οδήγησε σε συμφωνία ορόσημο που εφαρμόζεται σήμερα με τη στήριξη της ΕΕ.
Ανθρωπιστική Βοήθεια
Η ΕΕ παρέχει βοήθεια σε χώρες και πληθυσμούς τόσο εντός της Ευρώπης όσο και στο εξωτερικό, όταν συμβαίνουν σοβαρές καταστροφές ή ανθρωπιστικές κρίσεις. Από κοινού με τα κράτη μέλη της, είναι ο μεγαλύτερος χορηγός ανθρωπιστικής βοήθειας παγκοσμίως. Κάθε χρόνο, παρέχει τρόφιμα, στέγη, προστασία, υγειονομική περίθαλψη και καθαρό νερό σε πάνω από 120 εκατομμύρια θύματα καταστροφών και συγκρούσεων σε περισσότερες από 80 χώρες.
Υπάρχει μέριμνα για τη διαφύλαξη της ακεραιότητας και της αξιοπρέπειας των πληθυσμών που πλήττονται από φυσικές καταστροφές και ανθρωπογενείς κρίσεις. Στοχεύει, παράλληλα, στη βελτίωση της ετοιμότητας για την αντιμετώπιση καταστροφών με συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης.
Συνεργάζεται με τις κυβερνήσεις 150 χωρών εταίρων σε όλο τον αναπτυσσόμενο κόσμο, καθώς και με την κοινωνία των πολιτών και τους διεθνείς οργανισμούς.
Στους κάτοικους της Ουκρανίας οι οποίοι την εγκατέλειψαν λόγω της στρατιωτικής επίθεσης της Ρωσίας, δόθηκε βοήθεια χρηματική από τα ευρωπαϊκά ταμεία. Μια άλλη χαρακτηριστική περίπτωση είναι η παροχή βοήθειας στην Αϊτή, μετά το σεισμό του 2010 και του τυφώνα του 2016, που προξένησαν τεράστιες καταστροφές.
Έχουν τεθεί σε εφαρμογή βιώσιμα οικονομικά και εκπαιδευτικά μέτρα στη Κεντρική και Δυτική Αφρική. Η προσέγγιση αυτή αποτελεί σημαντικό παράγοντα που συμβάλλει στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν αυτές οι χώρες. Επιπρόσθετα, εξασφαλίζεται η ομαλή μετάβαση μετά την επιχείρηση μιας έκτακτης ανάγκης με στρατηγικές αναπτυξιακής βοήθειας. Τέλος, υπάρχουν μέτρα για την προετοιμασία σε μελλοντικές καταστροφές και διασφαλίζεται το μέλλον των παιδιών που πλήττονται από αυτές.
Υγεία
Η πολιτική υγείας αποτελεί μείζονα προτεραιότητα για την Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς υποστηρίζει πως όλοι όσοι ζουν στην Ευρώπη μπορούν να έχουν πρόσβαση σε ποιοτική υγειονομική περίθαλψη. Υπάρχει η στήριξη για την πρόληψη, ανίχνευση, έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία του καρκίνου και η δραστηριοποίηση για την καταπολέμηση του καπνίσματος και της προώθησης υγιεινών τρόπων ζωής. Η φαρμακευτική στρατηγική αποσκοπεί στη βελτίωση της πρόσβασης σε οικονομικά προσιτά φάρμακα για τους ασθενείς. Το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης κι Ελέγχου Νόσων αξιολογεί σε κάθε περίπτωση ποια είναι η πιο κατάλληλη θεραπεία.
Και τώρα τι;
Από την αρχή πολλοί πίστευαν ότι η ΕΕ δεν θα τα καταφέρει και, όμως, τους διαψεύδει και προχωρά, εδώ και 70 περίπου χρόνια. Η επικράτηση των δημοκρατικών πολιτευμάτων, η κατοχύρωση των ανθρώπινων δικαιωμάτων, ο περιορισμός των εθνικών προκαταλήψεων, η καλλιέργεια σχέσεων φιλίας, άνοιξαν το δρόμο για συνύπαρξη, συνεργασία και αλληλεγγύη μεταξύ των λαών της Ευρώπης. Η διαμόρφωση και καλλιέργεια του ευρωπαϊκού πολιτισμού που προκύπτει μέσα από την ανταλλαγή εμπειριών και από τους καλλιτεχνικούς θεσμούς, συμβάλλει αποτελεσματικά στη διεύρυνση των πνευματικών οριζόντων. Η διατήρηση της εθνικής ταυτότητας και της πολιτιστικής φυσιογνωμίας κάθε λαού αποτελεί μεγάλο διακύβευμα και πρόκληση, ώστε να προστατεύει και να διαφυλάττει τις παραδόσεις του, χωρίς να κινδυνεύει να αφομοιωθεί πολιτιστικά, προσφέροντας το δικό του στίγμα στον ευρωπαϊκό πολιτισμό.
Το φιλόδοξο μεταπολεμικό σχέδιο της Ευρώπης θεωρείται από ορισμένους θρίαμβος, καθώς εξασφάλισε την ειρήνη και σταθεροποίησε τις οικονομίες σε ολόκληρη την ήπειρο, ενώ άλλοι το αποδοκιμάζουν ως γραφειοκρατικό εφιάλτη. Τείνουμε να ξεχνάμε όμως τη σύγκριση με τον υπόλοιπο πλανήτη. Καθώς όλοι θέλουμε να βλέπουμε κριτικά την εξουσία -και καλά κάνουμε- στην Ελλάδα (και όχι μόνο) τα κόμματα και τα ΜΜΕ, συνήθως, επικεντρώνονται στα αρνητικά της Ευρωπαϊκής Ένωσης: τη γραφειοκρατία, τη δυστοκία στη λήψη αποφάσεων, το ατελείωτο «παζάρι» για να συγκεραστούν διαφορετικές επιθυμίες 28 κρατών. Δεν είναι λάθος αυτό, αλλά η ίδια αυτή πρόταση περιέχει και την εξήγησή της. Πραγματικά, κάπως έτσι δεν θα συνέβαινε, όταν πρέπει να συνυπολογιστούν τα διαφορετικά συμφέροντα και οι επιδιώξεις τόσο πολλών κρατών που ακόμα επιμένουν στην αυτονομία τους;
Σήμερα που αντιμετωπίζουμε πολεμικά γεγονότα, η αρμονική συνύπαρξη και οι ειρηνικές μέρες δεν είναι κάτι δεδομένο ούτε η ύπαρξη δικαίου και η αναγνώριση των θεμελιωδών ελευθεριών ενός ανθρώπου, παντού. Η Ευρώπη μέσα από τα οφέλη και τα επιτεύγματα της ανά τα χρόνια σε διαφορετικούς τομείς, έρχεται να μας υπενθυμίσει πως συλλογικά μπορούν να επιτευχθούν σημαντικά πράγματα. Και να μας κινητοποιήσει, συνειδητοποιώντας τη σημαντικότητα της, να δράσει ο καθένας από εμάς παλεύοντας κάθε μέρα στην πράξη για μια καλύτερη κοινωνία στην οποία επιθυμεί να ζει.
