Μπαίνοντας σε φθινοπωρινό κλίμα, μετά από ένα καυτό καλοκαίρι, αποφασίσαμε να ερευνήσουμε τα αίτια κάποιων στρεβλώσεων της εποχής μας, καθώς οι ανεξέταστες εμπειρίες των πολλαπλών κρίσεων δεν μας έκαναν, μέχρι τώρα τουλάχιστον, σοφότερους…
Οι μεγαλύτερες στρεβλώσεις, γενικά, επικρατούν στον χώρο της πολιτικής και της δημοσιογραφίας και, από εκεί, διαχέονται σε όλη την κοινωνία. Όχι μόνο επηρεάζουν την πολιτική σταθερότητα, αλλά χειραγωγούν την αντίληψη των πολιτών σε σχέση με τη λειτουργία των θεσμών και την ίδια τη δημοκρατία.
Ο λαϊκισμός και η δημαγωγία, που χαρακτηρίζεται από απλοϊκές λύσεις σε σύνθετα προβλήματα και συχνά βασίζεται σε ρητορική «εμείς εναντίον αυτών», ενισχύεται παγκοσμίως. Αυτό οδηγεί σε επικοινωνιακή πόλωση και αποπροσανατολισμό της πολιτικής συζήτησης από την ουσία των προβλημάτων, με στόχο την υποκίνηση συναισθηματικών αντιδράσεων παρά τη λογική ανάλυση και τη διαβούλευση.
Η πόλωση μεταξύ πολιτικών κομμάτων ή και κοινωνικών ομάδων αυξάνεται, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει κοινό έδαφος για διάλογο και συνεργασία. Ρητορικές που ενθαρρύνουν ακραίες θέσεις οδηγούν σε κοινωνική διάσπαση.
Σε όλα αυτά συνεπικουρούν -αν δεν τα προκαλούν- τα μέσα μαζικής ενημέρωσης που παίζουν σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της κοινής γνώμης. Η κάλυψη γεγονότων και συζητήσεων με τρόπους που υποδαυλίζουν συγκρούσεις και η διάχυτη αρνητικότητα επηρεάζουν τους πολίτες και τις πεποιθήσεις τους, δημιουργώντας μια στρεβλωμένη εικόνα της πραγματικότητας.
Δυστυχώς σήμερα δεν έχει θέση στη δημοσιογραφία η ελπίδα, η οποία δεν είναι κάτι που μας κάνει απλώς να αισθανόμαστε καλύτερα…, είναι ένα κρίσιμο ψυχολογικό συστατικό που χρειάζεται για να μας βοηθήσει να ΠΡΑΞΟΥΜΕ καλύτερα!
Η ελπίδα δεν έχει να κάνει μόνο με το «αίσθημα» του καλού, έχει να κάνει με την αποτελεσματικότητα και την αίσθηση της ώθησης για βελτίωση των πραγμάτων. Κάποιοι που θεωρούν την ελπίδα κάτι ξένο, αφελές ή ασήμαντο, χάνουν το νόημα εντελώς. Διότι, για να λύσουμε ένα πρόβλημα, πρέπει να πιστεύουμε σε κάποιο επίπεδο ότι είναι επιλύσιμο. Και για να οικοδομήσουμε αυτή την πεποίθηση, χρειαζόμαστε αποδείξεις προόδου και μοντέλα επιτυχίας. Αυτός είναι ένας από τους πολλούς λόγους για τους οποίους οι ειδήσεις πρέπει να αναφέρουν την πρόοδο – όχι μόνο τα προβλήματα.
Αντί, επίσης, να αναδεικνύεται το νόημα της πολιτικής για ένα καλύτερο μέλλον, τα πάντα μοιάζουν να ανάγονται σε «νίκες» ή «ήττες» πολιτικών προσώπων, κομμάτων, κυβερνήσεων και όχι με ήττα ή νίκη της χώρας και των πολιτών της.
Ανούσια πολικά debates που, κάποιοι, νομίζουν ότι κεντρίζουν το ενδιαφέρον του κοινού. Ερωτήσεις, εκ των δημοσιογράφων, που υποδαυλίζουν εντυπώσεις και συγκρούσεις αντί συναινέσεις και λύσεις. Και μετά, βαρύγδουπες αναλύσεις και συζητήσεις, με όρους πάντα «ποδοσφαίρου». Τα πάντα για τον εντυπωσιασμό…, ξεχνώντας την αναζήτηση νοήματος. Ανάδειξη του ‘life style’ αντί της πολιτικής ουσίας.
Ο κοινωνικός διάλογος που προάγεται δεν κατευθύνεται στην αναζήτηση λύσεων για βελτίωση των κοινωνιών και του κόσμου μας, αλλά στο ποιος και ποιο κόμμα θα καταφέρει να ρίξει την κυβέρνηση.
Κυριαρχεί η ισοπεδωτική κριτική και η πολιτική απρέπεια, με μόνιμη επωδό καταγγελίες για ηθικά ζητήματα, σκάνδαλα, κλπ., ώστε να πληγεί ο αντίπαλος. Όχι ανάδειξη των προβλημάτων και ποιος προτείνει ουσιαστικές λύσεις γι’ αυτά.
Εξορίζουμε διαρκώς και συστηματικά τα αυτονόητα!
Όλοι τα ξέρουν όλα…, και απίθανοι τύποι διεκδικούν ηγεσίες, καθώς έχουμε θέσει άκριτα στο περιθώριο την αξία της πείρας ειδωλοποιώντας την «φρεσκάδα» και «νεότητα» ως πρωτεύοντα χαρακτηριστικά ενός επιτυχημένου ηγέτη.
«Η αληθινή σοφία έρχεται στον καθένα μας όταν συνειδητοποιήσουμε πόσο λίγα γνωρίζουμε για τη ζωή, τους εαυτούς μας και τον κόσμο γύρω μας», Σωκράτης.
Επίσης μεγάλη στρέβλωση το λεγόμενο «πολιτικό κόστος» που, συνήθως, αποδυναμώνει την λειτουργία των δημοκρατιών μας.
Ομοίως, παρατηρούμε σε πανευρωπαϊκό επίπεδο να θολώνουν τα νερά από ιδεοληπτικές εμμονές που δαιμονοποιούν συγκεκριμένα «άκρα», αντί να λαμβάνονται μέτρα αντιμετώπισης των προβλημάτων, σπρώχνοντας, ουσιαστικά, μέρη του πληθυσμού στα χέρια των δημαγωγών…
Γεγονός δε ότι η ευρωπαϊκή πορεία παρακμής αν και υπαρκτή, ελάχιστα φωτίζεται ορθά στο διεθνή ή στον ελληνικό τύπο.
Σε όλα αυτά, η «κριτική σκέψη» ακαλλιέργητη και απούσα, παρόλο που αποτελεί τη «θεραπεία» για τα δεινά μας παρέχοντας ένα μονοπάτι προς μεγαλύτερη αμοιβαία κατανόηση, ενσυναίσθηση και, ίσως, μια πιο συνεργάσιμη κοινωνία σε εθνικό και διεθνές επίπεδο.
Αυτές τις «πολιτικές και άλλες στρεβλώσεις» -όπως τιτλοφορήσαμε την θεματική μας- εξετάζουμε εις βάθος στο παρόν τεύχος μας, επιμένοντας πάντα εποικοδομητικά.
Καλή ανάγνωση,
Καλό Φθινόπωρο!
