Αγαπητέ μας Αναγνώστη,
Στον ζόφο των «καθημερινών ειδήσεων» που δεχόμαστε, είπαμε να ξεκινήσουμε το φθινοπωρινό μας τεύχος σατιρίζοντας λίγο την κατάσταση της «ενημέρωσης», που, πράγματι, θα μπορούσε να αποτελεί τίτλο θεατρικής επιθεώρησης… Δεν νομίζεις;
Ακόμη και αν συνταρακτικά γεγονότα λαμβάνουν χώρα ανά τον κόσμο, -πάντοτε υπήρχαν και θα υπάρχουν, άλλωστε…-, ο τρόπος που αυτά, συχνά, παρουσιάζονται είναι έως και εξοργιστικός. Η είδηση «ντοπάρεται», κυριολεκτικά, φουσκώνει σαν μπαλόνι και σκάει, πριν καλά-καλά αντιληφθεί κάποιος τα όρια της αλήθειας και του ψέματος ή, άντε, της υπερβολής. Δεν είναι δυνατόν κάθε τι να σερβίρεται από τα ΜΜΕ ως παράγων γενικής καταστροφής, ως το τέλος του κόσμου, ως κατάρα των Φαραώ…
«Όχι άλλο κάρβουνο…»
Δεν μπορεί να ζούμε, διαρκώς, με κραυγές και λαϊκούς συναγερμούς πρωί, μεσημέρι και βράδυ. Ο άνθρωπος αποδυναμώνεται, κάθε δημιουργική προσπάθεια καταδικάζεται, αφανίζεται από έναν τοξικό πολλαπλασιαστή μιας ψευδεπίγραφης πραγματικότητας. Χειραγώγηση, καλλιέργεια φόβου, εκμετάλλευση των αδυνάμων, με ψυχολογικές, αλλά και οικονομικές συνέπειες σε ευρείες μάζες των κοινωνιών…
Και που φτάνουμε….: «Τα νέα είναι όλα άσχημα, πολύ καταθλιπτικά και αρνητικά».
«Δεν θέλω να βλέπω, να ακούω ή να διαβάζω ειδήσεις και επικαιρότητα πια, γιατί δεν θέλω να προσθέτω απελπισία και περισσότερο άγχος στη ζωή μου».
«Οι ειδησεογραφικοί οργανισμοί φαίνεται να δραματοποιούν, να μεγαλοποιούν τα πάντα – και αυτό που παρουσιάζουν δεν αντικατοπτρίζει τον κόσμο στον οποίο ζω»…
Σου ακούγονται γνωστά όλα αυτά; Μοιάζει σαν να προέρχονται από σένα ή από κάποιον που ξέρεις;
Είναι το γνωστό φαινόμενο «αποφυγής ειδήσεων». Άνθρωποι που εσκεμμένα αποφεύγουν να ενημερώνονται για το τι συμβαίνει στον κόσμο γύρω τους.
Η έρευνα δείχνει ότι ο αριθμός αυτών που αποφεύγουν τις ειδήσεις αυξάνεται και, αναμφίβολα, η πανδημία, με την υπερβολική κάλυψη της δυσοίωνης πλευράς του δράματος, – ασθένειες, λοιμώξεις, νοσηλείες, θάνατοι, απαγορεύσεις κυκλοφορίας, αποκλεισμοί – διογκώνει τις τάξεις τους…
Όμως, ειρωνικά, με το να αποφεύγει κάποιος τις ειδήσεις τίθεται σε κίνδυνο να εξαπατηθεί πιστεύοντας λανθασμένες και ψευδείς ειδήσεις μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης… Και οι πραγματικότητες, λόγω του τρόπου μετάδοσής τους, φθάνουν να φαντάζουν σιγά-σιγά σε κάποιους ψέματα…, θεωρώντας ότι όλα τα ΜΜΕ συμμετέχουν σε μια «συνομωσία ψεύδους» εναντίον τους και η αίσθηση ότι πχ, τους «ψεκάζουν» κλπ, δεν βρίσκεται πλέον πολύ μακριά…
Προσοχή, το πρόβλημα της αποφυγής είναι μια πρόκληση που πιστεύουμε ότι όλοι, πλέον, στα μέσα ενημέρωσης πρέπει να αντιμετωπίσουν. Έχουμε ένα ζήτημα που πρέπει να αντιμετωπιστεί και αν δεν κάνουμε κάτι για να το διορθώσουμε, όλο και περισσότεροι άνθρωποι θα σταματήσουν να ακούν, θα κλείνουν τον διακόπτη, θα αποφύγουν να παρακολουθούν τις ειδήσεις και θα αγνοούν το τι συμβαίνει γύρω τους και σε αυτούς…
Εάν συνεχιστεί αυτή η τάση, θα είναι επιζήμια για τη ίδια την Δημοκρατία.
Ποιο είναι το αντίδοτο; Δεν θα σταματήσουμε να το επαναλαμβάνουμε μέχρι να γίνει απ’ όλους γνωστό και κατανοητό: Η Εποικοδομητική Δημοσιογραφία. Η παρουσίαση και λύσεων, όχι μόνο προβλημάτων.
Μπορούμε να χτίσουμε μια διαφορετική ενημέρωση…;
Πώς αλλάζει η δημοσιογραφία
Κάθε δημοσιογράφος μπορεί να πάρει μια διαφορετική προσέγγιση και να σκεφτεί πώς μπορεί να δείξει μια πιο ακριβή άποψη του κόσμου στον οποίο βρισκόμαστε – το καλό, το κακό και τις αποχρώσεις του γκρι –, καθώς πολλά ζητήματα είναι σύνθετα και περίπλοκα.
Σίγουρα δεν σημαίνει ότι θα εγκαταλείψει την επικαιρότητα ή την ερευνητική δημοσιογραφία… αλλά μπορούμε να προσθέτουμε πιο εποικοδομητικές αναφορές στη δημοσιογραφία μας για να εξυπηρετήσουμε καλύτερα το κοινό μας, να το ενημερώσουμε όσο πιο αντικειμενικά και ψύχραιμα γίνεται.
Το να γίνει «εποικοδομητικός» αλλάζει την προσέγγισή του ως δημοσιογράφος…
Για παράδειγμα, παρουσιάζοντας τα θέματα της πανδημίας COVID-19, θα ήταν ωφέλιμο να επισημαίνουμε στο κοινό ότι οι περισσότεροι άνθρωποι αναρρώνουν από αυτή την ασθένεια, παρόλο που αυτός ο άθλιος ιός προκαλεί τόσες ασθένειες, θάνατο και οικονομική διαταραχή. Η πανδημία ολοκληρώνει τον κύκλο της και η επιστήμη κάνει άλματα, όσο ποτέ άλλοτε στο παρελθόν σε ανάλογες περιπτώσεις, προκειμένου να την εξουδετερώσει…
Η κλιματική αλλαγή είναι γνωστή εδώ και χρόνια, τώρα, επιταχύνεται, όμως, γίνονται προσπάθειες αντιμετώπισής της και προστασίας μας από πιθανές καταστροφικές συνέπειες στο μέλλον…
Οι Ταλιμπάν είναι παράδειγμα προς αποφυγήν, άρα πρέπει να συζητήσουμε πως θα περιοριστεί η κυριαρχία τους, πώς ο κόσμος θα διδαχθεί πως να μην υπάρξουν άλλοι μιμητές τους, ενδεχομένως δε να αλλάξουν τακτική και εκείνοι, για λόγους συμφέροντος…
Κάθε θέμα, κάθε είδηση, όσο δυσάρεστο γεγονός και να είναι, μπορεί να παρουσιαστεί με τρόπο που δεν θα καταρρακώνει τον θεατή, ακροατή, αναγνώστη. Κάνοντας χρήση Θετικής ψυχολογίας και στη χειρότερη είδηση μπορεί να υπάρχει «φωτεινή πλευρά»… Παρουσίαση ευκαιριών, ελπίδας, λύσεων για να μη ξανασυμβεί. Πράγματα που μπορούν να εμψυχώνουν τον πολίτη και να τον κάνουν να συμμετέχει σε θετικές αλλαγές για το καλύτερο.
Φυσικά, δεν λέμε ότι μπορούμε, μόνοι μας, να θεραπεύσουμε αυτή την κατάσταση, αλλά, στον Ορθό Λόγο, εργαζόμαστε αντιμετωπίζοντας το ζήτημα, δοκιμάζοντας διαφορετικούς τρόπους κάλυψης θεμάτων, μέσω αυτού που αποκαλείται εποικοδομητική δημοσιογραφία ή δημοσιογραφία βασισμένη σε λύσεις. Προσπαθούμε να δώσουμε μια ευρύτερη εικόνα της κοινωνίας στην οποία ζούμε. Δυστυχώς, στη χώρα μας είμαστε, ακόμα, οι μόνοι… Επιμένουμε όμως για μια ριζοσπαστικά διαφορετική ενημέρωση!
Σε χώρες όπως στις Σκανδιναβικές, στην Γερμανία, στην Βρετανία, μέχρι και στην Αυστραλία και άλλες, ακόμα και μεγάλα ραδιοτηλεοπτικά μέσα έχουν αρχίσει να συζητούν και σταδιακά να υιοθετούν πιο εποικοδομητικές, και εστιασμένες σε λύσεις, προσεγγίσεις της ενημέρωσης για την καταπολέμηση της απάθειας και αδιαφορίας και την κινητοποίηση των ανθρώπων προς θετικές κοινωνικές αλλαγές.
Φανταστείτε, αν το παράδειγμά αυτό το ακολουθούσαν, στην Ελλάδα και σε όλο τον Κόσμο, τα περισσότερα ΜΜΕ, ραδιόφωνα, τηλεοράσεις, ψηφιακές πλατφόρμες, πως αυτό, με τη σειρά του, θα έκανε τον κόσμο ενημερωμένο, αισιόδοξα εμψυχωμένο και καλύτερο…
Σε όλα τα παραπάνω και σε άλλα τόσα, η ανάδειξη του ρόλου μας ως υπεύθυνων κοινωνικών όντων αποτελεί κοινή συνισταμένη, είναι το μείζον για την επιβίωσή μας και τη θωράκιση των επόμενων γενεών στον πλανήτη Γη με γνώση, λογική και ρεαλισμό, ορθή κρίση και «ορθό λόγο»!
